3 Richtlijnen om de communicatie bij kinderen met ASS te verbeteren
Autismespectrumstoornis (ASS) is een neuro-ontwikkelingsstoornis die vooral de communicatie en sociale interactie beïnvloedt van hen die eraan lijden. En als we communicatie zeggen, bedoelen we veel meer dan spraak. Want de uitwisseling tussen mensen komt op verschillende manieren tot stand. Daarom willen we je vandaag 3 tips geven om dit vermogen bij kinderen met ASS te verbeteren.
Communicatie kan door middel van verschillende strategieën verbeterd worden, maar daarvoor moeten we eerst de complexiteit begrijpen die met de ontwikkeling ervan en met elk van de dimensies ervan gemoeid is. Alleen zo kunnen we ons openstellen voor nieuwe manieren van omgaan met elkaar en niet alleen vasthouden aan het traditionele en bekende. Zullen we beginnen?
Wat is autismespectrumstoornis (ASS)?
Alle mensen met ASS zijn verschillend. Er zijn namelijk geen identieke individuen in de wereld. Ze vertonen echter bepaalde gemeenschappelijke kenmerken die zich in verschillende mate manifesteren, maar die meestal sterk op deze aandoening wijzen. Daaronder zijn de volgende:
- Communicatie moeilijkheden.
- Problemen in de omgang met andere mensen.
- Eigenaardige en beperkte interesses.
- Repetitief of stereotiep gedrag (Engelse link).
- Onmogelijkheid om de bedoelingen of motivaties van anderen te voorzien.
De complexiteit van iemands ASD hangt af van de teneur waarmee deze kenmerken zich manifesteren. Maar in meer of mindere mate is het gebruikelijk om enige verandering of tekortkoming te vinden op sociaal, communicatief en gedragsgebied.
Om de communicatie bij kinderen met ASS te verbeteren, is het belangrijk zo vroeg mogelijk tot de diagnose te komen. De hersenen van peuters zijn zeer doorlaatbaar voor veranderingen in de eerste 5 levensjaren en de interventies die in dat stadium worden uitgevoerd kunnen het verloop van deze aandoening veranderen.
Richtlijnen voor communicatie bij kinderen met ASS
In ons dagelijks leven is communicatie van enorm belang. Het stelt ons namelijk in staat ideeën en gewaarwordingen met anderen uit te wisselen en te functioneren in de maatschappij waarin we leven. Door middel van taal drukken we onze behoeften en onze verlangens uit. We stellen ook onze grenzen vast.
Voor mensen met ASS kan communicatie een enorme uitdaging worden. En dat blijft niet beperkt tot een beperkt repertoire van woorden, maar tot een moeilijkheid om de uitwisseling tot stand te brengen waaraan we gewend zijn. Daarom moeten we nieuwe manieren leren om met kinderen met ASS te communiceren en dit ook aan de rest van de samenleving propageren.
Enkele van de nuttige strategieën die we in praktijk kunnen brengen zijn de volgende.
Modelgedrag
Hierbij toon je het kind herhaaldelijk welk gedrag je van hem verwacht (Spaanse link). Dit voer je opeenvolgend uit om de complexiteit te verminderen en het gemakkelijker te maken om het te volgen en imiteren.
Bijvoorbeeld, als we willen dat het kind leert zichzelf aan te kleden, moeten we het laten zien dat de arm in de mouw wordt gestopt en het dan aanmoedigen het zelf te proberen. Dit bevordert het leren door imitatie. Het is echter wel nodig dat je duidelijk weet wat je wilt onderwijzen.
Gebruik beeldversterking
Het vermogen om woorden te begrijpen kan aangetast worden, evenals het vermogen om een commando vast te houden of een idee op te roepen. Daarom is het nuttig om beelden, foto’s, of alledaagse voorwerpen te gebruiken , zodat het kind ze associeert met een specifiek verzoek.
Een voorbeeld hiervan is het aanmoedigen van het kind om naar de foto van het toilet te wijzen als het naar de wc wil gaan.
Vermijd het gebruik van metaforen en zinnen met dubbele betekenissen
Indirecte taal is moeilijker te begrijpen dan directe taal. Dit hangt nauw samen met het vermogen om ‘de gedachten van mensen te lezen’ en aspecten te begrijpen die verder gaan dan de betekenis van woorden.
Kinderen met ASS missen dit vermogen. Daarom is het het beste om op een eenvoudige en concrete manier met hen te praten.
Het gaat niet alleen om het aanleren van tekens en regels, maar ook om het bevorderen van interactie en het inzetten op communicatie op alternatieve manieren. Dat wil zeggen: de waarde versterken van sociale uitwisseling die communicatie mogelijk maakt.
Andere aanbevelingen om de communicatie bij kinderen met ASS te verbeteren
Naast de genoemde richtlijnen kunnen ook andere strategieën toegepast worden, die nuttig zijn op elk gebied waarop het kind met ASS zich ontwikkelt:
- Stimuleer communicatie. Vermijd te interpreteren of ‘vooruit te lopen’ op hun vragen en laat hen het idee zo goed mogelijk uitwerken.
- Gebruik bij het spreken of het geven van instructies alledaagse woordenschat waaraan het kind gewend is.
- Spreek duidelijk, eenvoudig en langzaam.
- Kies voor positief taalgebruik om ongepast gedrag om te buigen naar passend gedrag. Bijvoorbeeld: “laten we hier gaan springen” in plaats van “niet op de bank springen”.
- Versterk gewenst gedrag, en erken prestaties. Je hoeft niet je toevlucht te nemen tot materiële voorwerpen, maar bied de kleine iets van belang aan (zoals een gebaar, een wandeling, een gezamenlijk moment) zodat hij een oorzakelijk verband legt tussen reageren op ons verzoek en krijgen wat hij wil.
- Bevorder ordelijke, voorspelbare omgevingen, met een lage belasting aan prikkels.
Het is de moeite waard op te merken dat de nadruk niet moet liggen op het ‘verminderen’ of ‘aanpassen’ van het kind met ASS aan taal, maar juist op het tegendeel. Pas de taal aan elk kind aan en maak het functioneel aan zijn capaciteiten en mogelijkheden.
Ieder mens is uniek, kinderen met ASS dus ook
Iedereen heeft zijn eigen uniciteit en dat maakt ons bijzonder. Daarom kunnen we niet generaliseren naar alle kinderen met ASS of magische en universele oplossingen bieden. Wat we moeten doen is het kind dat voor ons staat kennen en begrijpen. Ga hun wereld binnen om deel uit te maken van hun activiteiten.
Om met anderen te communiceren moeten we hun behoeften, hun mogelijkheden en ook hun interesses begrijpen.
Zoals hierboven opgemerkt manifesteert ASS zich op meerdere manieren. Dit brengt ons ertoe te zoeken naar richtlijnen die zich aanpassen aan de mogelijkheden van elk individu.
Tot slot mogen we niet vergeten dat ouders, gezinnen en onderwijsinstellingen begeleid moeten worden, zodat we allemaal de leerprocessen van deze kinderen kunnen bevatten en begeleiden.
Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.
- Cornelio-Nieto, J. O. (2009). Autismo infantil y neuronas en espejo. Revista de neurología, 48(2), 27-29.
- En el TEACCH Center, P. (2007). Principios y estrategias de intervención educativa en comunicación para personas con autismo: TEACCH. Revista de Logopedia, foniatría y audiología, 27(4), 173-186.
- Gómez, J. L. C., & García, V. A. (2012). Tecnologías de la información y la comunicación: aplicaciones en el ámbito de los trastornos del espectro del autismo. Siglo Cero: Revista Española sobre Discapacidad Intelectual, 43(242), 6-25.
- Mora, C. E., & Fortea, I. B. (2012). Comunicación, atención conjunta e imitación en el trastorno del espectro autista. International Journal of Developmental and Educational Psychology, 3(1), 49-57.