Hoe uit verdriet door migratie zich bij kinderen?

Het proces dat kinderen doormaken als ze van de ene stad of het andere land naar de andere verhuizen, staat bekend als migratierouw of verdriet. Kom meer te weten.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Sharon Capeluto.

Laatste update: 07 maart, 2024

Praten over verdriet door migratie bij kinderen is meer dan relevant. Om verschillende redenen verlaten steeds meer kinderen hun thuis. Terwijl ze alles wat ze weten achter zich laten en geconfronteerd worden met onzekerheid, wordt hun wereld opgeschud door een lawine van veranderingen en emotionele uitdagingen die de moeite waard zijn om aan te pakken.

Dit verdriet kan zich bij elk kind op heel verschillende manieren uiten. We weten echter dat er in deze situatie verdriet, onrust, angsten en gedragsveranderingen te verwachten zijn. In dit artikel gaan we dieper op het onderwerp in en doen we aanbevelingen om het proces van ontworteling en aanpassing te begeleiden.

Wat is rouw of verdriet door migratie bij kinderen?

Er zijn verschillende redenen waarom een gezin de beslissing kan nemen om te vertrekken. Tot de belangrijkste daarvan behoren de zoektocht naar betere banen en/of economische kansen, oorlogsconflicten en sociale vervolging.

Hoewel er meer traumatische redenen zijn dan andere, en migratie onder zeer heterogene omstandigheden kan plaatsvinden, impliceert het verhuizen naar een nieuwe stad of een nieuw land altijd een rouwproces.

De term migratierouw bij kinderen wordt gebruikt om het aanpassingsproces en de gebruikelijke emotionele reacties te beschrijven die kinderen ervaren bij het verlaten van hun plaats van herkomst.

Volgens Joseba Achotegui (Spaanse link), een gerenommeerd psychiater gespecialiseerd in migratie aan de Universiteit van Barcelona, is het verdriet door migratie meervoudig, aangezien het een reeks aanzienlijke verliezen met zich meebrengt.

Of het nu permanent of tijdelijk is, mensen trekken weg van hun huizen, hun tradities en hun culturen. Ook uit vriendschappen of familiebanden en in sommige gevallen zelfs uit hun moedertaal. In dit opzicht is het onmogelijk te denken dat deze algemene ontkoppeling onopgemerkt blijft en geen psychologische gevolgen heeft.

Hoe manifesteert het zich?

De uitingen van het verdriet door migratie bij kinderen zijn afhankelijk van veel factoren, zoals de sociaal-economische situatie van het gezin, de toegang tot ondersteuning en diensten, individuele omstandigheden of de nieuwe relaties die kinderen wel of niet op school aangaan. Er zijn echter bepaalde externalisaties die heel vaak voorkomen, zoals degene die we hieronder zullen bespreken.

Ambivalente gevoelens

Het is gebruikelijk dat er gemengde of tegenstrijdige emoties ontstaan, omdat het ontdekken van een nieuw huis en een nieuwe manier van leven kinderen zowel kan stimuleren als angst en zorgen kan opwekken. Ze begrijpen vaak niet waarom ze afscheid moeten nemen van hun vriendschappen en huis, wat het scheidingsproces moeilijk maakt.

Aan de andere kant, als kinderen ouder zijn en beter begrijpen wat ze ervaren, kunnen ze hoop krijgen op een beter leven. De gevoelens van heimwee, eenzaamheid en verdriet over het verlaten van hun huis zijn echter intens.

Agressiviteit of isolatie

Zoals blijkt uit een onderzoek uitgevoerd aan de Antonio Ruiz de Montoya Universiteit (Spaanse link) in Peru, kan de frustratie die sommige kinderen voelen wanneer ze worden geconfronteerd met verhuizen ertoe leiden dat ze schadelijk sociaal gedrag aannemen, zoals fysieke of verbale agressie of vrijwillige isolatie.

In het geval van vluchtelingenkinderen is de kwetsbare situatie berucht. Het komt vaak voor dat ze zich buitengesloten of anders voelen vanwege culturele of taalbarrières. Dit kan ertoe leiden dat ze sociaal contact vermijden of uitdagend gedrag aannemen als een manier om hun pijn, woede of frustratie te uiten.

Somatische klachten

Pre-adolescenten en adolescenten kunnen hun ongemak expliciet via taal uiten, terwijl jongere kinderen dit via het lichaam doen. Tot de meest voorkomende lichamelijke symptomen behoren de volgende:

• Hoofdpijn.
• Vermoeidheid.
• Matheid.
• Buikpijn of braken.
• Verlies of toename van de eetlust.
• Slaapstoornissen of nachtmerries.

Spanning

De onzekerheid en veranderingen die met migratie gepaard gaan, zijn aspecten die de schijn van angst voeden. Het is gebruikelijk dat kinderen zich zorgen maken over de aanpassing aan een nieuwe omgeving, het maken van nieuwe vrienden en het aanpassen aan de gewoonten van het nieuwe land of de nieuwe stad. Tegelijkertijd kunnen ze angst voelen voor het onbekende, zoals de nieuwe taal of situaties waarmee ze te maken krijgen.

Ontwikkelingsstilstand of regressie

Wanneer migratie verwarrend of traumatisch is, is het gebruikelijk dat regressie zich manifesteert in de beheersing van de sluitspier of in de taal (ze beginnen weer als baby’s te praten), naast verbijstering of ruimtelijk-temporele desoriëntatie. Een onderzoek van de Journal of Applied Developmental Psychology (Engelse link) onder vluchtelingenkinderen in Libanon verklaart dit.

Op dezelfde manier kunnen academische prestaties worden belemmerd, omdat prioriteiten worden gereorganiseerd op basis van het bijzonder destabiliserende moment dat ze doormaken.

Hoe het verdriet van kinderen door migratie te begeleiden

Het begeleiden van kinderen tijdens het proces is essentieel om hen te helpen omgaan met de uitdagingen en zo bij te dragen aan hun welzijn. In eerste instantie, en indien mogelijk, moeten we hen informatie over migratie verstrekken, rekening houdend met hun kennisniveau en hun sociale situatie.

Het is het beste om ze er vanaf het begin bij te betrekken, om te voorkomen dat ze de beslissing als een bittere en abrupte verrassing ervaren. Het is echter niet raadzaam om op de verhuizing te anticiperen als deze nog niet is bevestigd.

Tegelijkertijd is het essentieel om hun emoties te valideren, hoe verwarrend of intens ze ook zijn. Het beoordelen of bagatelliseren van wat ze voelen, is iets dat je moet vermijden. Ondersteuning bieden betekent ook open en eerlijke communicatie bieden.

Het is ook essentieel om bepaalde routines of structuren in hun dagelijks leven te behouden, zelfs als de context is veranderd. Het handhaven van hygiëne- of slaapgewoonten en gedeelde momenten van familiespelletjes zijn bijvoorbeeld erg nuttig om het mogelijke gevoel van identiteitsverlies tegen te gaan.

Het verdriet tijdens de kindertijd door migratie kan professionele hulp vereisen

Zoals je kunt zien, zijn het niet alleen volwassenen die door migratie worden getroffen. Kinderen worden ook gedwongen een verliesproces te doorlopen om hun leven weer op te bouwen. Ongebruikelijke driftbuien, gevoelens van stress, verdriet en woede, evenals bepaald ongunstig sociaal gedrag, zijn te verwachten.

Hoewel dit niet altijd nodig is, kunnen kinderen professionele begeleiding nodig hebben. Als de emotionele of gedragssymptomen in de loop van de tijd aanhouden of buitenproportioneel zijn, is het belangrijk om te overwegen psychologische ondersteuning te zoeken om hen te helpen omgaan met de uitdagingen van het verhuizen.