Stereotypen en vooroordelen over tieners

Stereotypen en vooroordelen met betrekking tot tieners zijn een grote risicofactor bij de vorming van de identiteit van een kind - een van de belangrijkste taken tijdens deze ontwikkelingsfase.

Geschreven en geverifieerd door de sociaal pedagoog Natalia Cobos Serrano.

Laatste update: 22 december, 2022

Het gebruik van stereotypen en vooroordelen over tieners komt veel voor. Daardoor is het een zeer gevaarlijke risicofactor.

Het begrijpen van onze samenleving en de context waarin we ons bevinden, is een moeilijke en complexe zaak. Om deze reden creëren mensen een reeks stereotypen en vooroordelen die de sociale realiteit helpen verklaren en vergemakkelijken.

Stereotypen versus vooroordelen over tieners

Het is bekend dat stereotypen en vooroordelen een weerspiegeling zijn van onze cultuur en historische context. Zoals hierboven vermeld, ontstaan ze om de samenleving te vergemakkelijken en aan te passen aan sociale normen. Maar wat is het verschil tussen deze twee? En welke van de twee is het schadelijkste?

Aan de ene kant zijn stereotypen een reeks overtuigingen die bepaalde kenmerken toeschrijven aan de leden van een groep. Met andere woorden, stereotypen zijn een vereenvoudigd mentaal beeld van een groep in de samenleving.

Stereotypen hoeven in principe niet per se negatief of schadelijk te zijn. Neem bijvoorbeeld de opvattingen “mannen zijn sterk ” en “vrouwen zijn gevoelig“. Maar zelfs deze stereotypen, die aanvankelijk niet negatief zijn, kunnen de weg vrij maken voor discriminatie. Dit is zelfs als ze niet gebaseerd zijn op echte logica, omdat ze een sociaal geconstrueerde bevestiging zijn.

Volgens psycholoog Gordon Allport zijn stereotypen in feite overdreven overtuigingen die dienen om gedrag in het algemeen te rechtvaardigen en te rationaliseren. Dit omvat de rechtvaardiging en rationalisering van acties tegen mensen en sociale groepen.

Aan de andere kant zijn vooroordelen bepaalde houdingen die worden gecreëerd en geleerd op basis van stereotype beelden. Met andere woorden, het zijn karakteroordelen die ongegrond en in wezen negatief zijn, afgeleid van stereotypen.

Vooroordelen dienen als een negatieve en denigrerende mening of waardering jegens een persoon die tot een groep behoort. Ze kunnen natuurlijk ook op de hele groep gericht zijn. Daarom vertonen vooroordelen een negatieve, emotionele aanleg die gebaseerd is op stereotype overtuigingen en negatieve eigenschappen.

Discriminatie

Ten slotte is het onvermijdelijk dat discriminatie wordt genoemd. Discriminatie is een sociaal uitgebreid gedrag ten opzichte van stereotype mensen of groepen. Dit gedrag is in de loop van de tijd stabiel en soms cultureel aanvaardbaar.

John Dovidio, hoogleraar psychologie en sociale studies aan de universiteit van Delaware, definieert discriminatie. Volgens Dovidio is discriminatie een negatief gedrag dat gericht is op leden van een groep waartegen vooroordelen worden gekoesterd.

De motieven van discriminatie kunnen verschillend zijn. Mensen discrimineren op basis van etniciteit, seksuele geaardheid, politieke ideologie, geslacht, enzovoort. Op een middelbare school kunnen tieners bijvoorbeeld discriminatie ervaren simpelweg omdat ze uit een landelijke omgeving komen in plaats van uit een stedelijke omgeving, zoals de rest van zijn of haar klasgenoten.

Welk beeld hebben we eigenlijk van tieners?

De tienertijd is een leeftijdsgroep die ook het onderwerp is van een reeks stereotypen. Deze stereotypen komen voort uit verwrongen herinneringen die volwassenen aan de tienertijd hebben. Ze kunnen ook het resultaat zijn van alle literaire -en filmproducties die een concreet beeld van de tienertijd bevordert.

Het onderzoek van pedagogen en psychologen Hoffman, Paris en Hall werpt enige verduidelijking op dit onderwerp. Volgens hun bevindingen zijn er drie grote mythen over de tienertijd.

1. Intense emotionele instabiliteit is een kenmerk van de tienertijd fase: de onderzoekers tonen echter aan dat, ondanks hormonalen en biologische veranderingen, het niveau van instabiliteit dat optreedt tijdens de tienertijd vergelijkbaar is met dat van andere ontwikkelingsstadia.
2. De stoornissen die tijdens deze fase optreden, duren slechts zo lang als de tienertijd zelf, en verdwijnen tijdens de volwassenheid. Volgens Hoffman, Paris en Hall, terwijl sommige fobieën en gedragingen zoals drugsmisbruik optreden tijdens de volwassenheid, zullen die jongeren die deze stoornissen ontwikkelen ze waarschijnlijk als volwassenen nog steeds gebruiken.
3. De tienertijd is een periode van conflicten met ouders of andere volwassenen in het algemeen, een product van generatieconflicten. Volgens de onderzoekers zijn tieners en hun ouders het meestal eens over fundamentele aspecten. Bovendien willen de meeste tieners een zorgzame en aanhankelijke relatie met hun ouders onderhouden.

Hoe beïnvloeden stereotypen en vooroordelen de tienertijd?

Stereotypen en vooroordelen over tieners zijn erg gevaarlijk. Ze zetten de hoofdtaak van deze ontwikkelingsfase (het ontwikkelen van iemands identiteit) in gevaar.

Het misbruik van stereotypen en vooroordelen kan leiden tot sociale ‘iemand in hokjes plaatsen’. Als tieners steeds negatieven opmerkingen en meningen over zichzelf krijgen, kunnen de resultaten verwoestend zijn. Tieners gaan de opmerkingen of meningen als waar accepteren en er naar handelen.

Tieners die constant horen dat ze onverantwoordelijk of lui zijn, zullen dat waarschijnlijk over zichzelf gaan geloven. Als gevolg hiervan zullen ze hun gedrag en verwachtingen ten aanzien van zichzelf naar een lagere standaard aanpassen. Ze kunnen bijvoorbeeld genoegen nemen met slechte cijfers en niet de ambitie hebben om hard te werken of verantwoordelijk te zijn op school of op andere gebieden van het leven.

De gevolgen van het effect van deze stereotypen en vooroordelen tot tieners kunnen zeer nadelig zijn. Ze omvatten problemen op school, drugsgebruik, een laag zelfbeeld, enzovoort.

Conclusie

Stereotypen, vooroordelen, in hokjes plaatsen en de gevolgen hiervan zijn een serieuze risicofactor voor tieners. Tijdens de tienertijd bevinden tieners zich in het proces om hun identiteit te vinden. Daarom zal elke vorm van sociale invloed die ze van hun omgeving ontvangen, bijdragen aan de identiteit die te vormen.