Impulsfobie: de angst om je kinderen pijn te doen

Impulsfobie komt voort uit de angst om de controle over je gedrag te verliezen en je kinderen pijn te doen. Professionele hulp is ideaal.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 23 september, 2022

We weten dat, vanaf het moment dat je moeder wordt, je kinderen het belangrijkste voor je worden. Je aanbidt ze en let koste wat kost op hun welzijn. Soms word je echter geplaagd door beangstigende gedachten en begrijp je niet waar die vandaan komen. Deze kunnen ook de mogelijkheid inhouden dat je je kind iets aandoet. Als dit jou is overkomen, heb je je waarschijnlijk angstig en uiterst schuldig gevoeld. Maar wees gerust, dit overkomt veel moeders en staat bekend als impulsfobie.

In feite schat men dat ongeveer 40% van de moeders met een postnatale depressie dit soort gedachten heeft. En, zelfs als dat niet zo is, heb jij ze misschien ook ervaren. De realiteit is dat je niet bang hoeft te zijn, want er is geen echt risico dat je je kleintje iets aandoet met een impulsfobie. Het gaat erom dat je je mentale inhoud adequaat beheert. Hier lees je waarom.

Wat is impulsfobie?

Impulsfobie ontstaat uit een gedachte over het schaden van onszelf of iemand anders. In het geval van moederschap draait dat meestal om het kwetsen van de eigen kinderen. Het is echter belangrijk om uit te leggen dat er eigenlijk niets bijzonders is aan deze gedachten; het is de impact op de vrouw die ze heeft die echt relevant is.

Opdringerige gedachten

Laten we in gedachten houden dat een mens gewoonlijk ongeveer 60.000 gedachten per dag heeft. Onze geest is een onophoudelijk komen en gaan van gedachten, waarvan we de meeste niet beheersen. Deze automatische gedachten zijn niet opzettelijk en kunnen over allerlei dingen gaan. Sommige dingen kunnen echt zijn en andere niet, en sommige kunnen in overeenstemming zijn met wie we zijn en andere kunnen totaal tegengesteld zijn.

Om een vergelijking te maken, kunnen we zeggen dat de denkgeest is als een radio waarin voortdurend muziek wordt gedraaid en wij de luisteraars zijn. Dat wil zeggen, we bepalen niet wat er wordt uitgezonden en we vinden niet altijd alle liedjes leuk.

Dus, normaal gesproken, als mensen opdringerige en onaangename gedachten hebben (bijvoorbeeld over iemand kwaad doen), geven ze er gewoon geen belang aan en gaan ze verder met iets anders. Ze begrijpen dat deze automatische gedachte niet bij hen hoort.

Het probleem ontstaat wanneer deze gedachte zoveel impact en ongemak veroorzaakt dat we onze aandacht er niet van af kunnen halen en hij ons leven begint te conditioneren.

Angst om je kinderen pijn te doen

In het moederschap, en vooral tijdens de postpartumperiode, komen opdringerige gedachten heel vaak (Engelse link) voor en die hebben vaak te maken met het schaden van kinderen. Bijvoorbeeld, terwijl een moeder het brood snijdt voor het hapje van haar kind, kan ze het volgende denken: “Wat als ik nu het mes in mijn kind steek?”. Of terwijl een vrouw haar kind in haar armen houdt in de woonkamer, kan ze denken: “Wat als ik hem uit het raam gooi?” of “Wat als ik hem verstik met een kussen?”

Vermijdingsmechanismen moeten niet gebruikt worden

Natuurlijk zijn zulke gedachten beangstigend als ze opkomen. Ze hebben echter niets te maken met de werkelijke verlangens of bedoelingen van de vrouw. Het probleem is dat ze haar soms zo bang maken dat ze uiteindelijk gelooft dat ze waar zijn. Met andere woorden, ze vraagt zich af of ze werkelijk in staat zou zijn haar kind op de een of andere manier kwaad te doen.

Als gevolg daarvan lijdt de moeder niet alleen onder enorme angst, vrees en schuldgevoelens, maar worden vaak ook bepaalde vermijdingsmechanismen in gang gezet. Ze probeert bijvoorbeeld zo weinig mogelijk tijd met het kind door te brengen of probeert nooit alleen met het kind te zijn, omdat ze zichzelf als een gevaar ziet. Dit beperkt haar leven en de uitoefening van het moederschap sterk, maar de angst is groter.

Wat te doen in deze situatie?

Als je dit soort gedachten hebt gehad, moet je vooral begrijpen dat ze heel normaal zijn. We hebben allemaal afwijkende wel eens gedachten die niets te maken hebben met wie we zijn of met onze wil. Wat er gebeurt bij impulsfobie is dat die gedachte obsessief worden, we hebben het een geloofwaardigheid gegeven die het niet heeft en het groeit meer en meer naarmate we er aandacht aan geven.

Het echte probleem is de interpretatie van die gedachte door de vrouw. “Wil ik het echt doen?”, “Ga ik het echt doen?”. En de werkelijkheid is: nee.

Alleen al het feit dat die gedachte je zo afschuwelijk lijkt, en zoveel pijn en angst veroorzaakt, geeft aan hoezeer het in strijd is met je ware wil. Je weet dat je het nooit zou doen, maar misschien ben je bang de controle over je gedrag te verliezen. Bedenk in dit verband dat geen enkele gedachte een werkelijkheid is, en dat het feit dat je iets denkt niet betekent dat je het ook zult doen. In dit verband kun je rekening houden met de volgende tips:

• Geef geen geloofwaardigheid aan de gedachte. Je moet begrijpen dat deze gedachte niet echt bij jou hoort. Je moet het dus loslaten, ophouden het te voeden, en het geen geloofwaardigheid geven.
• Geef niet toe aan vermijding. Deze maatregel maakt het probleem alleen maar groter. Als je weigert je baby vast te houden of alleen voor hem te zorgen, ga je een cyclus in die alleen maar macht geeft aan die gedachte die om te beginnen irrelevant was.
• Zie de angst onder ogen. Op die manier kun je zien dat je werkelijk controle hebt over je gedrag.

Zoek professionele hulp om impulsfobie te behandelen

Impulsfobie kan op zichzelf voorkomen, maar ook als onderdeel van sommige aandoeningen zoals postpartum depressie, obsessieve-compulsieve stoornis (Engelse link), of gegeneraliseerde angst. Daarom moet je misschien professionele hulp zoeken om deze situatie in goede banen te leiden.

Er zijn verschillende gradaties van ernst. In sommige gevallen kan gewoon begrijpen dat de gedachte niet van jou is en ervoor zorgen dat je je kind niet uit de weg gaat, de impulsfobie omkeren. Maar het is ook mogelijk, en legitiem, dat je tijdens dit proces steun en begeleiding nodig hebt. Dus, stop met jezelf de schuld te geven of je een slechte moeder te voelen, probeer te begrijpen wat er gebeurt, en vraag om hulp als je die nodig hebt.