De emotionele stempel van een afwezige vader

De liefde van een vader is even belangrijk als die van een moeder. Daarom laat een afwezige vader een emotionele stempel op zijn kinderen achter.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Geschreven door María José Roldán

Laatste update: 22 december, 2022

Er zijn mensen die geloven dat de relatie van kinderen met hun moeder fundamenteel is. We mogen echter niet uit het oog verliezen dat de relatie die kinderen vanaf hun geboorte (en zelfs vanaf het moment dat ze in de baarmoeder zitten) met hun vader aangaan, ook hun leven zal bepalen. Ook de relatie van de vader met de kinderen is fundamenteel. Daarom kan een afwezige vader een emotioneel spoor achterlaten dat moeilijk uit te wissen is.

Onderzoek bevestigt het

Een meta-analyse van het wetenschappelijk bewijs (Engelse link), uitgevoerd door de deskundigen Abdul Khaleque en Ronald Rohner, concludeerde dat de liefde van een vader even belangrijk is als die van een moeder. Beiden garanderen namelijk een optimale emotionele ontwikkeling van kinderen.

Volgens het door Khaleque en Rohner uitgevoerde overzicht is er een onderzoek dat meer dan 10.000 gevallen behandelde. Het bracht aan het licht dat een afstandelijke, koude, of afwezige vader meestal emotionele wonden bij het kind veroorzaakt. Het laat een spoor achter dat een leven lang aanwezig blijft.

Meer bepaald bleek uit het bewijsmateriaal dat kinderen die zonder de aanwezigheid van een vader opgevoed werden, de neiging hebben een laag zelfbeeld te ontwikkelen. Ze zijn ook angstiger, onzekerder, en/of agressiever. Dit zijn kenmerken van hun persoonlijkheid die tot in de volwassenheid kunnen blijven bestaan. Ze belemmeren de optimale ontwikkeling van hun sociale vaardigheden.

Bovendien konden ze uit onderzoek van Khaleque en Rohner van 36 andere studies uit de hele wereld concluderen dat vaderlijke liefde de sleutel is tot de ontwikkeling in het algemeen. De hoop is dat de gevonden resultaten mannen zullen motiveren om nog meer betrokken te raken bij de zorg voor hun kinderen.

Verkeerde overtuigingen die eeuwenlang zijn blijven bestaan over een afwezige vader

In de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Europa is men ervan uitgegaan dat alle kinderen de liefde van een moeder nodig hebben voor een normale en gezonde ontwikkeling. Dat vaders er zijn om de moeder te ondersteunen, en dat hun enige rol is het gezin economisch te onderhouden.

Daarom wordt aangenomen dat vaders niet absoluut noodzakelijk zijn voor een gezonde en evenwichtige emotionele ontwikkeling van kinderen.

Deze overtuigingen zijn echter niet alleen onjuist, maar ook verouderd. De maatschappij moet van dat idee af beginnen te stappen en de invloed van de vaderfiguur en het belang van zijn rol in de ontwikkeling van kinderen erkennen.

Er zijn veel omstandigheden in gezinnen, maar beide ouders zijn essentieel voor de geestelijke gezondheid van kinderen.

De stempel van een afwezige vader op kinderen

Kinderen en volwassenen over de hele wereld – ongeacht ras, cultuur en geslacht – hebben de neiging om op precies dezelfde manier te reageren als ze merken dat ze door anderen afgewezen worden. Afwijzing in de kindertijd heeft een sterk en consequent effect op de persoonlijkheid en beïnvloedt de ontwikkeling van jongens en meisjes zeer negatief, waarbij een emotionele wond in hun wezen wordt geopend.

Als kinderen weinig of geen contact met hun vaderfiguur hebben, hebben ze daarom de neiging een aantal van de volgende problemen te ontwikkelen:

• Moeite met het aangaan van gezonde intermenselijke relaties.
• De voortdurende angst dat iemand hen zal kwetsen of afwijzen. Dit kan ertoe leiden dat ze afhankelijke persoonlijkheden ontwikkelen tegenover gezagsdragers of juist het tegenovergestelde, ze kunnen iedereen wantrouwen.
• Gedragsproblemen. In dit geval nemen kinderen en adolescenten hun toevlucht tot rebellie om aandacht te vragen voor die afwezige of afstandelijke vader
• Moeite met het reguleren en kanaliseren van de eigen emoties.
• Twijfelachtige en besluiteloze persoonlijkheden, waardoor ze moeite hebben met het nemen van beslissingen. Dit is vooral te wijten aan het ontbreken van een vast referentiepunt tijdens de kinderjaren.
• Problemen met eigenwaarde en gebrek aan zelfvertrouwen.

Zoals we zien, is de liefde van een vader vaak even belangrijk als die van een moeder. In sommige gevallen kan het zelfs belangrijker zijn.

Afwijzing bij mensen

Onderzoek toont aan (Engelse link) dat de delen van de hersenen die geactiveerd worden als mensen zich afgewezen voelen dezelfde zijn als wanneer ze lichamelijke pijn hebben.

Maar in tegenstelling tot lichamelijke pijn kunnen mensen de emotionele pijn van afwijzing psychologisch jarenlang steeds opnieuw beleven. Daarom moeten we de ernstige schade die afwijzing bij kinderen kan aanrichten niet onderschatten.

Zowel de vader als de moeder moeten zich inzetten voor de opvoeding en ontwikkeling van de kinderen. Beiden zijn namelijk fundamentele steunpilaren voor de kleintjes. Emotionele stabiliteit zal afhangen van de emotionele stabiliteit van beide ouders. Daarom moeten zowel de vader als de moeder onvoorwaardelijke liefde aan hun kinderen geven. Ze moeten hen de best mogelijke positieve discipline en emotionele opvoeding geven.