Autisme en het verband met het darmmicrobioom

Mensen met het autismespectrumsyndroom hebben vaak een verandering in hun darmmicrobioom. Momenteel suggereren onderzoeken dat het verlichten van gastro-intestinale problemen de symptomen van mensen met deze aandoening zou kunnen verlichten.

Geschreven en geverifieerd door biochemicus Luz Eduviges Thomas-Romero.

Laatste update: 22 december, 2022

Alle zoogdieren bezitten een onopvallend orgaan dat de wetenschap tot voor kort negeerde: het darmmicrobioom. Dit orgaan bestaat uit een ongelooflijke verscheidenheid aan micro-organismen. Het is duidelijk geworden dat we afhankelijk zijn van de goede werking van dit microbiële orgaan om te overleven. We staan echter pas aan het begin als het gaat om het begrijpen hoe dit conglomeraat van microben ons helpt.

Hoe werkt het darmmicrobioom?

Je weet ongetwijfeld dat er micro-organismen in je lichaam leven. Het is echter mogelijk dat je je niet bewust bent van de omvang van hun werkelijke populatie. Het is gemakkelijk te begrijpen dat de dichtste en meest diverse gemeenschap zich in je darmen bevindt. Als je er echter achter komt dat je microbioom verantwoordelijk is voor meer dan de helft van de massa van je ontlasting, is het een ander verhaal, niet?

Je hebt namelijk zoveel microben dat ze de kracht hebben om het proces van het verteren van voedsel te voltooien. Dit is het meest duidelijke geval, maar er zijn er meer die je zullen verbazen. Je microben spelen een sleutelrol bij de ontwikkeling van je immuunsysteem en ook bij het in stand houden van het reactievermogen. Bovendien zijn ze verantwoordelijk voor het reguleren van ons metabolisme.

Wat hebben deze microben met de hersenen te maken?

Het antwoord is: nogal veel. Tegenwoordig heeft de wetenschap aangetoond dat er een microbiotische-darm-cerebrale-as bestaat. Verder is de route ervan tweerichtingsverkeer. Dit betekent dat stress de samenstelling van onze darmflora kan verstoren en tegelijkertijd kan onze darmflora ook ons gedrag verstoren.

Bij veel van deze onderzoeken waren ratten betrokken die ‘zonder ziektekiemen’ (Engelse link) waren grootgebracht. Deze onderzoeken hebben aangetoond wat er gebeurt als de conventionele microbiota ontbreekt. Het heeft bijvoorbeeld gevolgen voor gedrag, genexpressie in de hersenen en de ontwikkeling van het zenuwstelsel.

Andere soorten onderzoeken maakten gebruik van verschillende antimicrobiële middelen en hun eerste fecale transplantaties. Deze studies toonden aan dat verschillen in de samenstelling van de darmflora het gedrag beïnvloeden. Bovendien toonden ze aan dat het veranderen van de samenstelling van de darmflora angst kan opwekken of verlichten.

Tegenwoordig hebben onderzoekers vooruitgang geboekt van hun kennis op moleculair niveau. Ze weten nu bijvoorbeeld dat veranderingen in het microbiotische ecosysteem veranderingen in neurotransmitters en hun receptoren kunnen veroorzaken… inclusief serotonine.

Welke rol speelt het darmbioom bij autisme?

Autismespectrumstoornis (ASS) verwijst naar een verandering in de neurologische ontwikkeling. Er zijn twee belangrijke tekortkomingen die deze verandering kenmerken: verslechterde communicatie en sociale interactie. De patiënt vertoont beperkte en zich herhalende patronen met betrekking tot interesses, gedragingen of activiteiten. ASS heeft een prevalentie van tussen de 2 en 20 gevallen op 1000 mensen over de hele wereld.

Momenteel is er geen goedgekeurde behandeling voor de centrale symptomen van autisme. Mensen met ASS hebben vaak gastro-intestinale problemen, een verandering in hun darmmicrobioom. In overeenstemming met deze bevinding hebben een aantal groeiende onderzoeken aanwijzingen gevonden die wijzen op een verandering in de immuunrespons en van neuro-inflammatoire mechanismen bij patiënten met ASS.

De gastro-intestinale problemen die de meeste mensen met autisme ervaren, ondersteunen dus het idee dat deze stoornis een fysiologische basis heeft. Dit leidt ertoe dat experts geloven dat het verlichten van gastro-intestinale problemen ook de belangrijkste symptomen van autisme kan verlichten.

Tot slot toonde een recent onderzoek de gunstige langetermijneffecten aan voor kinderen met een ASS-diagnose. Dit onderzoek omvatte een revolutionaire ontlastingsoverdracht die bekend staat als een fecestransplantatie.

Borstvoeding en de samenstelling van het darmmicrobioom

Borstvoeding is een bepalende factor in de samenstelling van het darmbioom van een individu. Daarom is het bestuderen van borstvoeding bij populaties met een autismespectrumstoornis een interessegebied. Een studie uit 2019 onderzocht de relatie tussen ASS, het starten met borstvoeding en de duur ervan. Op dit moment lijkt langdurige borstvoeding een beschermende factor te zijn tegen ASS. Verder onderzoek is echter nodig.