Prebiotica in moedermelk: hoe werken ze?

Prebiotica in moedermelk zijn complexe suikers die fungeren als superfood voor bacteriën. Dit komt de gezondheid van de baby ten goede. Lees verder voor meer informatie!

Geschreven en geverifieerd door biochemicus Luz Eduviges Thomas-Romero.

Laatste update: 22 december, 2022

Doorgaans beschouwen mensen prebiotica als oplosbare vezelverbindingen die, eenmaal ingenomen, niet kunnen worden verteerd tijdens hun passage door het bovenste maagdarmkanaal. Wanneer de prebiotica vervolgens de dikke darm bereiken, gebruiken de bacteriën die daar leven en deze vezel wel kunnen verwerken, deze als energiebron. Als gevolg hiervan stimuleren prebiotica in moedermelk de groei van populaties darmbacteriën.

Men verwart prebiotica vaak met probiotica

Zoals hun namen doen vermoeden, zijn prebiotica en probiotica met elkaar verwant. Het is echter belangrijk om hun verschillen te begrijpen. Probiotica zijn per definitie levende micro-organismen die de gezondheid positief beïnvloeden. Sommige van hen zijn lactobacillen en bifidobacteriën (beiden behoren tot de groep van melkzuurbacteriën) en saccaromyces (een geslacht van schimmels).

Verder zijn prebiotica geen bacteriën. Het zijn verbindingen die de voedselbron vormen waardoor probiotica kunnen leven en zich kunnen vermenigvuldigen in de dikke darm. Prebiotica zijn stoffen die als voeding dienen voor probiotica.

Waarom zijn bacteriën die in je darmen leven belangrijk?

Ten eerste zijn ze erg talrijk. Bacteriën vormen het grootste deel van de darmflora. Ze vertegenwoordigen meer dan de helft van de droge massa van de ontlasting.

Aan de andere kant is hun samenstelling zeer variabel. De darmmicrobiota bestaat uit meer dan duizend soorten. Niettemin erkennen experts dat er een numerieke overheersing is van ongeveer 30 of 40 soorten in elk persoon.

Hun belang ligt in het feit dat een groot aantal micro-organismen een buitengewoon volwassen ecosysteem vormen dat bestand is tegen veranderingen van buitenaf. ‘Intestinale homeostase’ is de medische term voor dit evenwicht.

Blootstelling aan antibiotica, darminfecties of veranderingen in het voedingspatroon kunnen deze homeostase veranderen. Wetenschappelijk bewijs verbindt de onbalans van de darmmicrobiota met een lange lijst van ziekten. Om dit evenwicht te herstellen, kan de patiënt prebiotica en probiotica binnenkrijgen en, in ernstige gevallen, een fecale microbiota-transplantatie (FMT) nodig hebben.

Moedermelk is rijk aan prebiotica en probiotica

Momenteel erkent de wetenschap dat moedermelk een onvervangbare factor is bij het ontstaan, de ontwikkelingen de samenstelling van de darmflora van een baby.

Tegenwoordig weten niet veel mensen dat moedermelk een groot aantal melkzuurbacteriën bevat die de moeder aan haar baby geeft om de darmkolonisatie te starten. Geschat wordt dat baby’s ongeveer 800 milliliter moedermelk per dag consumeren en tussen de 100.000 en 10 miljoen bacteriën per dag binnenkrijgen.

Bovendien produceren de borstklieren een uniek repertoire aan prebiotische verbindingen: oligosachariden. De gecombineerde inname van prebiotica en probiotica helpt ervoor te zorgen dat ‘goede bacteriën’ de darmen van de baby koloniseren.

De koolhydraten van melk kunnen worden gevormd door een enkel suikermolecuul: monosachariden. Denk bijvoorbeeld aan glucose, galactose en fructose. Oligosachariden zijn samengesteld uit vijf soorten monosachariden, die willekeurig worden gecombineerd om lineaire of vertakte structuren te vormen.

Verrassende gegevens over prebiotica in moedermelk

Het groeiende effect dat moedermelk uitoefent op melkzuurbacteriën is niet gerelateerd aan een enkele stof, maar aan verschillende factoren. Met name het prebiotische effect (Engelse link) van moedermelk is toegeschreven aan de lage eiwit-en fosfaatconcentratie en de aanwezigheid van lactoferrine, lactose, nucleotiden en oligosachariden.

Deskundigen kennen nog steeds niet de feitelijke rol van elk van deze stoffen, met uitzondering van oligosachariden, de meest bestudeerde groep.

Experts weten echter niet wat de betekenis is achter het feit dat het enorme repertoire van oligosachariden varieert van vrouw tot vrouw en, bij dezelfde vrouw, van het ene lactatiestadium tot het andere.

In dit opzicht schatten ze dat het geschatte aantal oligosachariden kan variëren van ongeveer 150 verbindingen tot honderduizenden. Binnen dit gebied weten onderzoekers ook dat de reeks galactooligosachariden (GOS) overheerst.

Extra functies die zorgen voor de oligosachariden van moedermelk

Het repertoire van oligosachariden in moedermelk is onnavolgbaar. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat deze verbindingen niet alleen voedsel voor bacteriën zijn, maar ook andere functies kunnen vervullen:

Ze kunnen bijvoorbeeld virussen en ziekmakende bacteriën misleiden. Sommige varianten bootsen oligosachariden van de darmwand na, precies diegene die ziekteverwekkers gebruiken om gezonde cellen binnen te dringen. Wanneer de ziekteverwekker erin trapt, wordt infectie voorkomen.

Ze kunnen ook de activering van immuuncellen reguleren.