Metoclopramide tijdens de zwangerschap: is het veilig?

Metoclopramide tijdens de zwangerschap is veilig, want verschillende studies hebben geen verband gevonden van dit middel met foetale veranderingen.

Beoordeeld en goedgekeurd door de verpleegkundige Leidy Mora Molina.

Geschreven door Leidy Mora Molina

Laatste update: 19 oktober, 2022

De symptomen van het eerste trimester van de zwangerschap zijn meestal nogal ongemakkelijk. Twee van de meest voorkomende zijn ochtendmisselijkheid en overgeven, waar bijna 70% van de zwangere vrouwen last van heeft. Behalve dat het tijdelijke ongemakken zijn, kunnen ze de kwaliteit van het leven veranderen, en in veel gevallen de gezondheid van de moeder en de baby aantasten. Om al deze redenen zoeken veel vrouwen naar geneesmiddelen om deze spijsverteringsklachten te verlichten, zoals Metoclopramide. Veel vrouwen vragen zich echter af of metoclopramide tijdens de zwangerschap wel veilig is.

In het volgende artikel vertellen we je wat je moet weten. Lees dus verder!

Waarvoor gebruikt men Metoclopramide?

Een van de bekendste geneesmiddelen om misselijkheid te behandelen is Metoclopramide, een stof met anti-emetische eigenschappen. Dat wil zeggen dat het misselijkheid en braken kan voorkomen en onder controle houden.

Het werkingsmechanisme vindt plaats in de hersenen. Het blokkeert namelijk specifiek de dopaminereceptoren die zich in het braakcentrum bevinden.

Metoclopramide is dus een geneesmiddel dat voor de volgende doeleinden geïndiceerd is:

• Voorkomen en bestrijden van misselijkheid en braken door welke oorzaak dan ook.
• Als onderdeel van de behandeling van gastro-oesofageale reflux, oesofagitis, hiatale hernia, gastritis, en gastroparese.
• Als middel ter voorkoming van bijwerkingen van chemotherapie, radiotherapie, en kobalttherapie.

We moeten verduidelijken dat de behandeling van keuze bij zwangere vrouwen doxylaminesuccinaat is, gecombineerd met pyridoxine hydrochloride (bekend als Cariban®). Dit komt omdat de effecten ervan op de zwangerschap uitgebreid bestudeerd zijn en bewezen is dat het gebruik ervan geen gezondheidsrisico’s voor de moeder of de baby met zich meebrengt.

Voor veel vrouwen geeft dit middel echter niet het verwachte resultaat, zodat ze hun toevlucht moeten nemen tot andere middelen, zoals Metoclopramide.

Gebruik tijdens de zwangerschap

Hoewel het ideaal is om tijdens de zwangerschap geen geneesmiddelen te gebruiken, zijn er situaties waarin misselijkheid en braken bij de moeder tot uitdroging kunnen leiden. Als ze deze toestand niet op tijd verhelpt, is haar gezondheid en die van haar baby in gevaar.

Dit is wat er gebeurt bij hyperemesis gravidarum, een syndroom dat in het eerste trimester van de zwangerschap ontstaat en gekenmerkt wordt door het ontstaan van ernstige misselijkheid en overgeven. In deze gevallen verliest de moeder een grote hoeveelheid water (haar gewicht daalt met meer dan 5%) en essentiële mineralen.

De reden voor het ontstaan ervan hangt samen met de toename van zwangerschapshormonen, zoals humaan choriongonadotrofine en estradiol.

Om deze zwangerschapsstoornis te voorkomen en onder controle te houden, worden farmacologische behandelingen voorgeschreven, waaronder ondansetron, metoclopramide, en doxylamine/pyridoxine .

De bijwerkingen van Metoclopramide tijdens de zwangerschap

De geschikte dosis Metoclopramide tijdens de zwangerschap is 10 mg en je dient het oraal, intramusculair of intraveneus toe, vóór elke maaltijd.

Omdat het direct op de hersenen werkt, staat het bekend als een ‘centraal werkend’ geneesmiddel. Dit gaat gepaard met een verhoogd risico op het ontstaan van neurologische verschijnselen als bijwerkingen. Tot de meest voorkomende behoren de volgende:

• Dystonie: Dit zijn onwillekeurige, aanhoudende of intermitterende spiercontracties. Ze treden meestal op na intraveneuze toediening.
• Parkinsonachtige verschijnselen: Trillen, stijfheid.
• Somnolentie.
• Convulsies.
• Allergische reacties.

Dergelijke bijwerkingen lijken vaker voor te komen bij kinderen en jonge volwassenen, vooral wanneer hoge doses van het middel worden toegediend. Toch is het belangrijk aandacht te besteden aan de reactie van de zwangere vrouw na inname van het middel.

Is Metoclopramide tijdens de zwangerschap veilig?

Kunnen we nu zeggen dat het gebruik van dit middel veilig is voor de baby?

Een onderzoek (Engelse link) uitgevoerd in Denemarken bevestigt dat dat zo is, zoals bleek na een uitgebreide studie waarin de gegevens van 1.222.503 zwangere vrouwen werden bekeken.

Het doel van de proef was het verband vast te stellen tussen het gebruik van het middel en het risico op het ontstaan van belangrijke foetale afwijkingen, zoals aangeboren misvormingen, spontane miskramen en intra-uteriene sterfte.

Analyse van de gegevens bevestigde dat Metoclopramidegebruik tijdens de zwangerschap niet gepaard gaat met een verhoogd risico op deze complicaties in vergelijking met niet-gebruik.

Dezelfde conclusie werd getrokken door een veiligheidsonderzoek (Spaanse link) dat in 2007 in Israël werd uitgevoerd en waarbij informatie over 113.612 in dat land geboren kinderen werd bekeken.

Hoewel slechts een laag percentage van hen tijdens het eerste trimester van de zwangerschap aan Metoclopramide was blootgesteld (4,2 %), was het risico om misvormingen of zwangerschapscomplicaties te krijgen niet significant groter dan dat van de rest. Met andere woorden, deze gevolgen konden niet toegeschreven worden aan de inname van het middel door de moeder.

Doe niet aan zelfmedicatie tijdens de zwangerschap!

Het hierboven beschreven onderzoek bestudeerde de veiligheid van dit middel in relatie tot de vorming en ontwikkeling van de foetus. Ze evalueerden echter niet de mogelijke nadelige effecten op de moeder na het gebruik ervan tijdens de zwangerschap.

Daarom moet je, voordat je een geneesmiddel of een natuurlijk kruikdenproduct tijdens de zwangerschap gebruikt, dit met je arts bespreken. Zo krijg je de meest geschikte informatie en kun je het risico op complicaties in deze belangrijke fase van je leven voorkomen.