Wat is het verdwijnende tweeling syndroom?

Er bestaan zekere stoornissen die in verband worden gebracht met zwangerschappen van tweelingen. Eén hiervan is het verdwijnende tweeling syndroom. Deze afwijking werd voor het eerst in 1945 ontdekt. In veel van de gevallen van een tweeling- of meerling-zwangerschap verdwijnen er soms foetussen zonder dat wij dit meteen doorhebben. 

Vaak hebben we verhalen gehoord over gevallen waarbij in de vroege stadia van de zwangerschap twee of meerdere baby’s waren geïdentificeerd. Maar na een tijdje, is een van de geïdentificeerde foetussen niet meer aanwezig.  

Dit staat ook bekend als de ‘verdwijnende tweeling’. Het foetale weefsel vervaagt zonder duidelijk gevolg. Volgens deskundigen lijkt het er op alsof de foetus is verdwenen. Eigenlijk heeft er een onvrijwillige abortus plaats gevonden.

Hoe wordt het verdwijnende tweeling syndroom vastgesteld?

Voordat er meerdere echo’s tijdens de zwangerschap werden uitgevoerd, was het moeilijk om de verdwijnende tweeling te identificeren. Echter worden tegenwoordig echo’s al vanaf het begin van de zwangerschap uitgevoerd. 

Tweelingen of meerlingen worden nu in het eerste trimester al ontdekt. Daarom zal een volgende echo laten zien of er iets veranderd is. Zo kan het zijn dat de hartslag van de tweeling niet meer wordt waargenomen.

Voorheen werd het pas na de geboorte opgemerkt dat één kindje was verdwenen. De placenta werd dan onderzocht. Hieruit bleek vervolgens dat een van beiden was overleden. Vandaag de dag kan een meer precieze diagnose worden gesteld. Dit kan al in de eerste zeven weken van de zwangerschap.

Wanneer de tweeling-moeder voor een prenatale controle gaat, kan ze tot de ontdekking komen dat er een kindje is verdwenen. Hoewel dit vaak een verrassing is, is het in veel gevallen zo dat de moeder al symptomen van een miskraam heeft ondervonden. In deze situatie laat een echo zien dat een van de kinderen het heeft overleefd.

Het verdwijnende tweeling syndroom komt tot bij 30% van de meerlingzwangerschappen voor. Het is gebleken dat het vaker voorkomt bij moeders van boven de 30 jaar. Deze schatting komt overeen met de gegeven diagnose. Dat is vastgesteld doordat echografie al wordt gebruikt in de vroege stadia van de zwangerschap.

Waarom komt het verdwijnende tweeling syndroom voor?

De echte oorzaken van het verdwijnende tweeling syndroom zijn onbekend. Er zijn echter wel voldoende aanwijzingen. Deze duiden erop dat de verdwijnende tweeling vanaf het begin van de embryonale fase zou hebben geleden aan genetische afwijkingen. Deze aanname is verkregen uit analyse van de placenta na de bevalling.

In die zin is het niet iets wat zomaar plotseling gebeurd. De verdwijnende tweeling vertoonde van het begin af aan al afwijkingen. Vaak geeft het foetale weefsel chromosomale afwijkingen weer. De overlevende tweeling heeft deze afwijkingen niet. Ook kan het op de verkeerde wijze innestelen een mogelijke oorzaak zijn.

Mogelijke gevolgen voor de overlevende tweelinghelft

De overlevenden zijn in dit geval de foetussen die zich wel verder ontwikkeld hebben. Ook de moeder zelf wordt hierbij meegeteld. Afhankelijk van de fase waarin het verlies plaatsvindt, zijn er verschillende uitkomsten mogelijk. 

Wanneer de verdwijning bijvoorbeeld plaatsvindt in het eerste trimester dan zijn er vaak geen symptomen of serieuze gevolgen. Dit is echter afhankelijk van de reden waarom de verdwijnende tweeling daadwerkelijk is verdwenen.

Wanneer het verlies plaatsvindt in het tweede of het derde trimester dan zijn er mogelijk verhoogde risico’s voor de overlevende baby. Een mogelijke uitkomst is bijvoorbeeld een hersenverlamming.

Wanneer de foetus overlijdt in de embryonale fase, dan worden de placenta, het vocht en het weefsel opnieuw opgenomen. Dit is wat er in de meeste gevallen gebeurt. D e overlevende tweeling drukt op het weefsel van de verdwenen tweeling. Hierdoor wordt dit volledig platgedrukt.

Afgaande op het platdrukken van het weefsel, kunnen er twee verschillen worden geïdentificeerd bij de geboorte:

• Platgedrukte foetus: wanneer er een makkelijk herkenbare foetus wordt gevonden.
• Geabsorbeerde foetus: het absorberen en/of verdwijnen van de foetus wordt alleen opgemerkt door analyse van de placenta of bij het verlies van vocht.

Het verdwijnende tweeling syndroom kan worden geïdentificeerd door het verschijnen van bloedingen. Ook pijn in het bekken of kramp in de baarmoeder kan voorkomen tijdens het eerste trimester. Ga zo snel mogelijk naar de dokter wanneer je een van deze symptomen ontdekt. Over het algemeen hebben de moeder en de overgebleven tweeling geen enkele behandeling nodig.

Echter, wanneer de verdwijning plaatsvindt in het tweede of derde trimester, dan is er sprake van een zwangerschap met een verhoogd risico. Een echo zal dan uitwijzen of de zwangerschap nog levensvatbaar is. Zo niet, dan kan een geplande abortus gerechtvaardigd zijn. Maar er kan ook een spontane, onvrijwillige abortus worden verwacht.