Hoe help je je tiener een existentiële crisis overwinnen

Als je tiener een existentiële crisis moet overwinnen, zal hij je begrip, liefde en steun nodig hebben. Ontdek hoe je ze kunt helpen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 19 oktober, 2022

Voelt je kind zich lusteloos, angstig of gedesoriënteerd? Stellen ze vragen over leven en dood, wie ze zijn, of waar hun leven heen gaat? Maak je geen zorgen, het is iets dat volkomen normaal is en typisch voor de fase die ze doormaken. Als je terugkijkt, is het waarschijnlijk dat je in je jeugd ook een fase doormaakte waarin niets zin leek te hebben. Het overwinnen van een existentiële crisis tijdens de adolescentie is niet gemakkelijk, en het vereist vooral het begrip en de steun van ouders om verder te kunnen.

Elke tiener is uniek. Net als ieder ander mens heeft ieder van hen een eigen persoonlijkheid, die gelijk of heel anders kan zijn dan de jouwe.

Jongeren die een groter vermogen tot abstractie hebben en een meer peinzend temperament zullen eerder dit soort ervaringen hebben. Als je deze eigenschappen met je kind deelt, zal het voor jou gemakkelijker zijn hem te begrijpen. Maar ook als dat niet het geval is, zal je werk in deze tijd van essentieel belang zijn.

Wat is een existentiële crisis?

Achter deze term, die zo ingewikkeld en overweldigend kan klinken, schuilt de menselijke behoefte om zin te geven aan ons bestaan. Ieder van ons heeft, in meer of mindere mate, het verlangen om ons leven enige logica en reden te geven. Alleen voor sommigen is het gemakkelijker om aan dit soort diep nadenken voorbij te gaan. In het algemeen presenteert een existentiële crisis zich op verschillende manieren (Spaanse link):

• De adolescent voelt zich voortdurend apathisch of verveeld. Er is een algemeen verlies van interesse en activiteiten die vroeger plezierig waren lijken nu zinloos.
• Ze voelen zich alleen, geïsoleerd en emotioneel los gekoppeld van de mensen om hen heen. Zelfs van degenen van wie ze houden en die van hen houden.
• Er verschijnt een intense angst ten aanzien van de toekomst. Deze lijkt donker en onzeker. Beslissingen nemen wordt een onmogelijke opgave, want niets lijkt zin te hebben; er is geen richting.
• Ze ervaren een gevoel van vreemdheid met zichzelf. Ze hebben de indruk dat ze niet meer dezelfde persoon zijn die ze vroeger waren. Bovendien zijn, ondanks het feit dat alles in hun leven goed gaat, verdriet, angst en ontevredenheid voortdurend aanwezig.
• Existentiële vragen steken de kop op. Denk bijvoorbeeld aan waar we vandaan komen, wat er na de dood gebeurt, of wat de zin van het leven is. Kwesties die hen voordien nooit dwars zaten nemen nu een groot deel van hun tijd en mentale energie in beslag en kwellen hen.

Waarom doen existentiële crises zich voor tijdens de adolescentie?

Het is hoogst onwaarschijnlijk dat kleine kinderen existentiële crises doormaken. Maar behalve in die periode kunnen mensen van elke leeftijd er een doormaken. Om verschillende redenen komen ze echter vaker voor in de adolescentie.

In de eerste plaats omdat de adolescent zijn eigen identiteit zoekt of aan het opbouwen (Spaanse link) is. Dit wekt een behoefte aan antwoorden, zekerheden en kennis, waar de jongere zelfs nooit eerder over nadacht.

Ten tweede is de adolescentie een tijd van drastische veranderingen en belangrijke beslissingen. Ervaringen op deze leeftijden worden met grote intensiteit beleefd. Van deze jonge mensen wordt ook gevraagd dat ze hun toekomst in eigen handen beginnen te nemen. Al deze stressvolle situaties die hun hulpbronnen te boven gaan, kunnen ertoe leiden dat ze een existentiële crisis krijgen.

Hoe help je je tiener een existentiële crisis te overwinnen?

Een existentiële crisis hoeft niet per se negatief te zijn. Het hoort bij het groeiproces en deze periode van introspectie kan de adolescent helpen om op emotioneel niveau volwassen te worden.

Maar als ze alleen zijn zonder steun van hun meest significante volwassenen, kunnen de gevolgen ernstig zijn. Ze kunnen negatieve denkpatronen ontwikkelen die tot blijvend ongelukkig zijn leiden.

Daarom zal je belangrijkste functie als moeder er een van begeleiding en ondersteuning zijn. Jij hebt ook niet de antwoorden die ze zoeken, want niemand kent ze zeker. Maar je aanwezigheid, begrip en onvoorwaardelijke liefde zullen helpen hun last te verlichten.

Tegelijk is het belangrijk dat je ze uitnodigt een positiever perspectief aan te nemen dat gebaseerd is op het aanvaarden van onzekerheid en van daaruit verder te bouwen. Herinner hen eraan dat, ook al zijn ze over alles onzeker, ze de mogelijkheid hebben hun leven te kiezen en ervan te genieten.

En verzeker hen vooral dat, zoals alles, ook dit gevoel van ongerustheid voorbij zal gaan. Voor tieners is alles intens, een woedende zee die nooit tot bedaren lijkt te komen. Werk hard om hun anker te zijn tot de storm voorbij is. Dat zal hij namelijk zeker doen.