Hoe ontwikkelt non-verbale communicatie zich bij kinderen?

De non-verbale communicatie van kinderen is de eerste manier waarop ze zich tot hun ouders verhouden. We leren je effectieve manieren om die te ontwikkelen.

Non-verbale communicatie bij kinderen is de eerste manier waarop ze een relatie met hun ouders beginnen te ontwikkelen. Het gebeurt als ze hun eerste woordjes nog niet uitgesproken hebben of daar nog maar net mee begonnen zijn.

Het belang van non-verbale communicatie bij kinderen

Non-verbale communicatie is de interactieve manier waarop kinderen hun emoties uiten zonder woorden uit te spreken. Dit terwijl verbale communicatie verworven wordt door actieve interactie, dat wil zeggen taalontwikkeling en auditieve interactie met ouders.

Omdat zuigelingen niet kunnen spreken is non-verbale communicatie hun enige manier van interactie met volwassenen. Ze zijn zelfs in staat verschillende taaltonen van hun ouders te onderscheiden.

Hoe ontwikkelt non-verbale communicatie zich bij kinderen?

Kinderen gebruiken non-verbale communicatie als een manier om de aandacht van hun ouders te krijgen door hun emoties en basisbehoeften uit te drukken. Het is belangrijk om geluiden en gebaren zorgvuldig waar te nemen. Ze onthullen namelijk het volgende:

• Stemming.
• Ze kunnen waarschuwen voor stoornissen of onaangepastheid.
• Ze trekken er de aandacht mee.
• Door deze non-verbale communicatie onderhouden ze intermenselijk contact.

Dit aangeboren vermogen wordt ontwikkeld en verfijnd door iemands persoonlijke ervaring. Leren en rijpheid maken de associatie mogelijk van bepaalde uitdrukkingen en woorden, en van specifieke handelingen en emoties.

Non-verbale communicatie: gezichtsuitdrukkingen

De zuigeling of het kind begint te communiceren door gezichtsuitdrukkingen. Deze vorm (Spaanse link) van non-verbale communicatie bij kinderen wordt ontwikkeld door:

• Oogbewegingen.
• Sommige gezichtsbewegingen.
• Bewegingen van de lippen. 

Elk van deze belangrijke aspecten doorloopt een rijpingsproces dat georganiseerd wordt tot ze een concrete eenheid vormen. Er zijn dus talloze gezichtsuitdrukkingen die ouders goed in beeld moeten brengen om waar te nemen wat het kind wil overbrengen.

Goed waarnemen

Goed waarnemen van gezichtsuitdrukkingen is van vitaal belang om te kunnen interpreteren wat het kind wil overbrengen.

Een voorbeeld hiervan is dat als een baby verrassing wil uitdrukken, hij dat zal doen door zijn ogen te openen, of zijn wenkbrauwen op te trekken, en zijn mond wijd open te laten met het bovenste ooglid opgetrokken.

Als ze vreugde uitdrukken, is het gemakkelijk waar te nemen dat de wangen wat opgetrokken zijn. De ogen zijn samengeknepen en de mondhoeken van de lippen zijn verplaatst. Voorbeelden als deze helpen je het soort non-verbale communicatie bij kinderen op te merken.

Tips om een goede communicatie tot stand te brengen

Je hoeft niet te wachten tot het kind volwassen is of begint te spreken om een goede communicatie met hem tot stand te brengen. Via non-verbale taal kan dat ook. Enkele belangrijke tips die dat kunnen bevorderen zijn de volgende:

Kijk je baby in het gezicht

Gezichtsuitdrukkingen zijn een elementaire en vitale manier om een goede communicatie tussen ouders en hun kind tot stand te brengen. Dit versterkt vervolgens de relatie tussen hen en schept een soort band die geleidelijk aan sterker wordt.

Elke communicatie van het kind met de ouder kan goed verlopen, ook als het niet kan spreken. Je hoeft het kind alleen maar aan te kijken om van de gelegenheid gebruik te maken.

Non-verbale communicatie: Interactieve glimlach

Bij de omgang met non-verbale communicatie bij kinderen is het belangrijk te benadrukken dat glimlachen een belangrijke factor is. Probeer het glimlachen bij het kind te stimuleren en glimlach voortdurend als reactie op hun gebaren. Dit is een van de belangrijkste elementen die bevorderlijk zijn voor een perfecte communicatie.

Speel in op hun uitdrukkingen

De uitdrukkingen van een baby zijn variabel, maar daarom niet minder intens. Pedagoge Cristina Garcia legt uit (Spaanse link) dat “wanneer een kind van lachen naar huilen gaat of van huilen naar lachen, dat komt omdat het op twee verschillende momenten, hoewel heel dicht bij elkaar in de tijd, tot uitdrukking heeft gebracht wat het voelde.”

Ouders hebben dus een kostbare gelegenheid tot interactie met gebaren van vreugde, verbazing, verdriet, enthousiasme, waarbij ze hun gezicht expressief dicht bij het gezicht van de baby brengen. Replicatie leidt tot imitatie en imitatie tot leidt tot communicatieve bedoelingen.

Aandacht schenken aan gebaren en woorden

Al het bovenstaande brengt met zich mee dat je aandacht schenkt aan de gebaren en woorden die ouders gebruiken. De baby is als een spons en de enorme plasticiteit van de hersenen stelt hem of haar in staat een oneindigheid aan stimuli op te vangen en te verwerken. Daaronder ook het complexe universum van de menselijke communicatie.

In een interessant werk stelt onderzoekster Isabel Santis (Spaanse link): “Bij interactie met een baby worden neurotrofines aangemaakt, die de vorming van synapsen, synaptische plasticiteit en ontwikkeling van de cortex bevorderen. Ook worden endorfines aangemaakt, die bij beiden speels gedrag stimuleren”.

Rollenspel en theater, non-verbale communicatiemiddelen

Theater zonder woorden of pantomime is al heel oud en heeft talloze universele middelen, gebaseerd op gebaren, tekens, mimiek, geluiden, en stiltes. Imiteren is ook een menselijk instinct en baby’s beginnen het vanaf de eerste levensmaand te doen, zodat rollenspel samen met muziek en karakterisering de omgeving met betekenis vult.

Gebruik muziek en zang

Veel ouders hebben bewezen dat muziek en zang bepalende factoren zijn om de non-verbale communicatie met het kind te bevorderen. Deze twee helpen namelijk perfect bij de hersenrijping, die de neurologische basis (Spaanse link) legt voor toekomstige verbale communicatie.

Als de baby ‘gorgels’ of bepaalde vocalisaties begint te maken, moeten ouders reageren en proberen op dezelfde manier met de baby om te gaan, door te proberen de geluiden die de baby maakt te herhalen.

Op deze manier komt de communicatie steeds meer tot stand, tot ze, naarmate de maanden verstrijken, verbale communicatie bereiken. Zo ontstaat een veel aangenamere en diepere relatie.

Stemmodulatie

Naarmate de baby groeit, moeten ouders niet ophouden de interactieve glimlach te gebruiken of ophouden naar het gezicht van de baby te kijken. In feite is het gepast dat te blijven doen en, indien mogelijk, dicht bij het oor van de baby te praten.

Bovendien helpt het gebruik van verschillende stemtonen en ritme vanaf verschillende plaatsen (ver weg, dichtbij, van opzij, van voren) bij de ontwikkeling van zijn zintuiglijke vermogens.

Gebruik rammelaars bij non-verbale communicatie

Rammelaars zijn een van de belangrijkste bondgenoten voor ouders, omdat ze de rijping van de auditieve gebieden van de hersenen ontwikkelen. Om deze oefening te versterken kunnen ouders ze op verschillende afstanden plaatsen (10 of 15 centimeter).

Ook het gebruik van een rammelaar vergezeld van bepaalde gezichtsuitdrukkingen is een heel goede manier om je baby te stimuleren.

Ouders mogen nooit vergeten dat de non-verbale communicatie bij kinderen gestimuleerd moet worden met behulp van multisensoriële systemen die de integratie van alle zintuigen mogelijk maken, een methode van globale hersenstimulatie die de verbale rijping bevordert.

En vergeet vooral het volgende niet: