De gevaren van een verwend kind: leer nee te zeggen

Het grootste gevaar van een verwend kind is dat hij geen grenzen kent en dat hij niet kan omgaan met de frustratie als hem iets tegenzit, bijvoorbeeld wanneer hij iets wil hebben of doen en dat niet lukt.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Geschreven door Zuleyvic Adriana Cuicas

Laatste update: 22 december, 2022

We zijn allemaal bang voor de driftbuien van ons kind, vooral als deze in het openbaar zijn. Waarschijnlijk is dit het meest opvallende en meest minachtende kenmerk van een verwend kind.  Het is echter enkel een trek die het gevolg is van de persoonlijkheid van een verwend kind.

Het feit dat een kind driftbuien heeft wil nog niet per se zeggen dat dat kind verwend is. Er is een leeftijd waarop ze frequent voorkomen en als vader of moeder zul je daarmee moeten leren omgaan. Je moet je bewust zijn dat het hier om een fase gaat die jullie samen zullen overwinnen.

Kenmerken van een verwend kind

Ik blijf erbij: voor mij is de ergste consequentie van verwenning dat een kind zijn grenzen niet kent, niet weet hoe hij zich moet gedragen en wat er van hem verwacht wordt. Als  je echter overal “nee” op zegt en verbiedt dat hij hier of daar aankomt, dat hij dit of dat niet mag doen, dan beperk je hem in zijn ontplooiing.

Daardoor ontwikkelt hij slechts een minimum aan bewustzijn. Binnen de mogelijkheden van zijn leeftijd moet hij juist leren wat hij wel en niet kan doen.

“Wat we willen bereiken is dat het kind een oprechte wens tot samenwerking ontwikkelt zonder dreiging van straf of beloning. Dat wil zeggen dat het kind zichzelf kan reguleren, dat hij niet voortdurend toezicht nodig heeft”, verklaart de onderzoeker in de hechtingstheorie Violeta Alcocer in een van haar artikelen.

Volgens deze onderzoeker en blogger is het meest ideale dat je kind toezicht houdt op zichzelf. Dat hij zijn leven richting geeft vanuit de ethiek en de waarden die hij bewust heeft opgenomen in zijn emotionele bagage.

Wat zijn de grenzen

Er wordt veel gesproken over grenzen, maar niemand weet precies wat deze eigenlijk zijn. Grenzen zijn niet meer dan een algemene plek waar de behoeften van de een samenkomen met die van de andere, een ruimte van waaruit een gezond evenwicht kan worden verstoord.

Het is het kader waarin onze gezonde relaties met onszelf, met anderen en ook met de omgeving plaatsvinden.

In een ander artikel zet ze uiteen dat grenzen niet altijd te maken hebben met striktheid, met gezag of met het vermogen om “nee” te zeggen. Ze hebben te maken met onze mogelijkheden om op harmonieuze wijze onze behoeften te combineren met die van onze kinderen.

Aan de andere kant zijn er de verwachtingen ten aanzien van ons kind en ten aanzien van onszelf als ouders en als gezin. Grenzen en verwachtingen zijn twee nauw verwante begrippen. Onze verwachtingen zijn immers het referentiekader voor de grenzen die wij bepalen, betoogt Alcocer.

Nee zeggen tegen een verwend kind is niet genoeg

Het is belangrijk om na te denken over de betekenis van ‘nee’ in een kinderleven. Persoonlijk ben ik nogal tegen de theorieën die het ‘nee’ weergeven als pedagogisch wondermiddel.

Meestal zijn dit theorieën die ons uitnodigen om te overwegen dat actieve frustratie noodzakelijk is voor groei. Oftewel, het opzettelijk negeren van de wensen van het kind is goed voor hem. Dit zal hij namelijk ook tegenkomen in zijn verdere leven, aldus de deskundige.

Om ruimte te geven aan de ontwikkeling van het kind is het van essentieel belang dat we in staat zijn om “ja” te zeggen. In plaats van een kinderwens af te kappen met “nee” en vervolgens over te gaan op iets anders, is het beter om “ja” te zeggen, maar wel tot hier en niet verder.

Een stellig “nee” is op zijn plaats wanneer er gevaar dreigt, bijvoorbeeld bij een aangesloten stekkerdoos die kan elektrocuteren. Maar ook als het gaat om klappen uitdelen aan zijn broer of iets anders waarmee afbreuk wordt gedaan aan het wezenlijk respect voor elkaar of het harmonieus leven naast elkaar.

Leren om met elkaar te praten en elkaar te begrijpen

De psychologe en schrijfster Rosa Jove beschrijft in haar boeken een techniek waarmee je driftbuien van je kind leert te hanteren. Eén van haar adviezen is om altijd liefdevol begrip te tonen voor je kind.

Deze oefening vraagt veel van je zelfbeheersing en je geduld. Ga daarom eerst bij jezelf na welke situaties jou op de kast jagen. Met welke situaties kun je moeilijk omgaan. Daarbij is het ook nodig dat je de zwakke kanten van je kind ziet. Je kunt hem uitleggen waarom hij bijvoorbeeld bepaalde dingen niet mag doen of waarom hij geen snoepje mag.

De deskundige adviseert om altijd aan je kind duidelijk te maken wat jij wilt. Het is mogelijk dat jullie het niet eens zijn over bepaalde zaken. Jij kunt hem bepaalde dingen weigeren of grenzen stellen aan bepaalde handelingen. Ondanks dat, moet je hem wel laten blijken dat je van hem houdt en dat dat nooit zal veranderen.