De top 5 woedeaanvallen bij kinderen

Als we de meest voorkomende woedeaanvallen kennen, kunnen we ze voorkomen en de intensiteit ervan verminderen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 25 januari, 2024

Woedeaanvallen zijn een van de verschijnselen die de meeste angst en ongemak bij ouders veroorzaken. Ze kalmeren lijkt een onmogelijke missie en de angst om ze te krijgen kan tot grote bezorgdheid leiden. Daarom willen we de belangrijkste woedeaanvallen bij kinderen met je delen.

Woedeaanvallen of driftbuien ontstaan meestal tussen twee en vijf jaar en worden veroorzaakt door de ervaring van zeer intense emoties van woede, afkeer of frustratie, waar kinderen nog niet goed mee weten om te gaan.

In feite zijn deze woedeaanvallen, hoewel ze opvallend zijn, niets meer dan een soort emotionele expressie. Daarom worden ze meestal voorafgegaan door een gebeurtenis of situatie die, hoewel niet belangrijk voor de volwassene, wel belangrijk is voor het kind en ervoor zorgt dat het zenuwstelsel ontregelt.

De triggers van woedeaanvallen bij kinderen begrijpen

Als je er even bij stilstaat, zul je zien dat elke kleine tegenslag of alledaagse situatie in staat is om een woedeaanval bij je kind teweeg te brengen. Tot de meest voorkomende behoren de volgende:

• Eten geven met een blauwe lepel in plaats van een rode.
• In bad gaan of zeggen dat het tijd is om uit bad te komen.
• Weigeren om speelgoed voor ze te kopen als ze in de rij staan in de supermarkt.
• Hun nieuwe jas aantrekken (zelfs als ze die al eerder hebben uitgekozen).

In werkelijkheid lijken de motieven van de kleintjes voor emotionele uitbarstingen weinig zin te hebben en kunnen ze ons zelfs onsamenhangend en onvoorspelbaar voorkomen. Maar ze hebben allemaal iets gemeen: ze brengen hen in contact met een intense, nieuwe en onaangename emotie die ze nog niet onder de knie hebben.

Zoals Álvaro Bilbao uitlegt in zijn boek Het kinderbrein uitgelegd aan ouders (Spaanse link) dat er gebeurt is dat het kinderbrein nog onvolgroeid is. Daarom kan een kleine gebeurtenis de emotionele gebieden van de hersenen overprikkelen en is het kind niet in staat om deze intense emotionele toestand te remmen.

Huilen, schreeuwen, slaan of schoppen zijn de manieren die ze vinden om deze spanning te ontladen (Solter, 1992). Naarmate het kind groeit, zal deze emotionele controle toenemen en gemakkelijker worden. Maar driftbuien zijn voorlopig een natuurlijk gevolg van hun evolutionaire fase.

De belangrijkste driftbuien bij kinderen

Zoals je kunt zien, zijn de triggers van driftbuien bij kinderen niet zozeer de gebeurtenissen zelf, maar de emoties. Maar welke specifiek? De meeste worden geassocieerd met de ontwikkelingsfase van het kind, de zogenaamde “terrible twos”. Dit zijn dus de toestanden waar je meer aandacht aan moet besteden als mogelijke veroorzakers van driftbuien.

Het gevoel van gebrek aan controle

Tussen de leeftijd van twee en vier jaar hebben kinderen een reeks cognitieve en motorische vaardigheden ontwikkeld waarmee ze onafhankelijker kunnen zijn, en die willen ze gebruiken. Dit betekent dat ze hun eigen beslissingen kunnen nemen over waar ze naartoe gaan of wat ze gaan doen, en als ze dit niet mogen, kan er een woedeaanval uitbreken.

Je kind kan bijvoorbeeld het gevoel hebben dat het geen controle heeft over zijn omgeving of over zichzelf als hem wordt verteld wat hij moet eten, wat hij moet dragen of hoe hij zijn tijd op dat moment moet doorbrengen.

Autoriteit uitdagen

Omdat ze zich bekwamer voelen, eisen kinderen autonomie en dagen ze vaak autoriteit uit. Je zult merken dat je ze vaak alleen maar hoeft te vragen iets te doen om het te weigeren. In feite wordt “nee” op deze leeftijd hun favoriete woord.

Als we dus proberen om kinderen ons te laten gehoorzamen, zonder empathie te tonen en zonder eerst een band te creëren, zullen er waarschijnlijk intense onaangename emoties bij hen worden geactiveerd.

Problemen met uitgestelde bevrediging

Een van de grootste problemen van het onvolgroeide babybrein is geduld. Een beroemd onderzoek en boek dat bekend staat als De Marshmallow Test (Engelse link) aangetoond dat het voor kinderen onder de 5 jaar een echte uitdaging is om bevrediging uit te stellen (d.w.z. om hun impulsen te beheersen om te wachten op iets wat ze willen).

Dus als je je kind vraagt om een paar uur te wachten met het eten van een koekje of om naar het park te gaan, kan dit een driftbui uitlokken, omdat de situatie hun interne managementvaardigheden te boven gaat.

Intolerantie voor frustratie

Meestal wordt een driftbui uitgelokt door de emotie frustratie. In feite zijn gedragsproblemen op de kleuterleeftijd nauw verbonden met het onvermogen om dit gevoel te tolereren (Perlman et al., 2014).

Het verschijnt wanneer het kind niet kan krijgen wat het wil. Bijvoorbeeld wanneer ze thuis niet met een bal mogen spelen of niet naar school mogen met hun nieuwe kostuum aan, of wanneer het ze niet lukt om de puzzel waarmee ze spelen af te maken.

Deze gebeurtenissen wekken een gevoel van hulpeloosheid en mislukking op dat helemaal niet prettig is, en ze hebben oefening nodig om hiermee om te leren gaan. Het is normaal dat in deze jaren een weigering of een gebeurtenis die niet gaat zoals gepland een driftbui veroorzaakt bij kleintjes.

Angst en onwetendheid

Wist je dat angst en onwetendheid vaak de oorzaak zijn van woedeaanvallen bij kinderen? Een interessante pilotstudie gepubliceerd in het tijdschrift Early Childhood Research & Practice (Engelse link) stelt precies dat.

We hebben de neiging om te denken dat angst zich uit in een angstige en teruggetrokken houding, maar veel kinderen uiten die spanning door te huilen of door wat we ten onrechte wangedrag noemen.

Om dezelfde reden kunnen kinderen, als we ze confronteren met een nieuwe en onbekende situatie die hen op de proef stelt of die ze op de een of andere manier als bedreigend ervaren, reageren met een driftbui.

Hoe ga je om met de woedeaanvallen van kinderen?

Zoals je kunt zien, worden woedeaanvallen meestal voorafgegaan door negatieve en intense emoties. Maar wat hebben we eraan om dit te weten en hoe kunnen we het probleem aanpakken? Nou, dit helpt ons te begrijpen dat woedeaanvallen niet iets zijn wat we kunnen of moeten vermijden. Kinderen voelen emoties en moeten die uiten als ze opkomen!

Wat we wel kunnen doen, is enkele stappen ondernemen om de frequentie of intensiteit van zulke emotionele uitbarstingen te verminderen. Bijvoorbeeld:

• Waarschuw het kind van tevoren voor veranderingen die gaan plaatsvinden. Zeg bijvoorbeeld: “Over vijf minuten gaan we weg uit het park” in plaats van het kind direct mee te nemen.
• Laat het kind keuzes maken uit verschillende veilige, vooraf gekozen opties. Het kind kan bijvoorbeeld kiezen of het een groene jas of een oranje jas wil dragen.
• Geef uitleg en zorg voor verbinding als je wilt dat het kind een commando of instructie opvolgt. Dit zal veel effectiever zijn om ze te laten meewerken dan simpelweg proberen op te leggen.
• Sta de driftbui toe en begeleid je kind. Er zullen momenten zijn waarop emoties het kind overspoelen, en dat is onvermijdelijk. Op dat moment is het jouw rol om aanwezig en kalm te zijn en hen te laten zien hoe ze zichzelf kunnen reguleren.

Het is belangrijk om te benadrukken dat het gebruik van technieken zoals een “time-out” schadelijk kan zijn, omdat ze kinderen het gevoel geven dat ze in de steek gelaten worden en geen liefde verdienen als ze het moeilijk hebben (Solter, 2014).

Slotaanbevelingen

Kortom, het is zeer waarschijnlijk dat je kind vanaf tweejarige leeftijd meer dan eens een woedeaanval zal hebben, en dat is iets natuurlijks en te verwachten. Maar begrijpen wat ze doormaken, wat ze nodig hebben en welke situaties en emoties aan dit gedrag ten grondslag liggen, kan enorm helpen.

Door te anticiperen op hun emoties en bepaalde oplossingen te bieden, kun je helpen voorkomen dat deze emotionele uitbarsting plaatsvindt of zo intens wordt.