Selectief mutisme bij kinderen: wat is het en wat doe je eraan?

Geschreven en geverifieerd door de arts Nelton Ramos.

Laatste update: 17 juli, 2018

Selectief mutisme komt vaker voor dan we denken. Voor veel kinderen begint het plotseling. Niet iedere ouder herkent het echter als een ziekte. Selectief mutisme verwijst naar wanneer kinderen ervoor kiezen om te zwijgen in verschillende contexten, zelfs als ze weten hoe ze moeten praten. 

De manier waarop we onze kinderen behandelen wanneer zich dit voordoet is niet altijd de juiste manier. Selectief mutisme kan tot stress leiden en het kan ervoor zorgen dat we ons geduld verliezen. Psychologen wijzen er echter op dat het in feite een aandoening is die moet worden behandeld om complicaties te voorkomen. Dat wil zeggen dat als we niet meer reageren op selectief mutisme het kan verergeren.

Specialisten bevelen aan dat we een professional bezoeken als we de symptomen van deze aandoening opmerken. Hieronder zullen we je vertellen hoe selectief mutisme zich manifesteert en hoe je moet handelen als je kind symptomen vertoont.

Symptomen van selectief mutisme

Psychologen verklaren dat deze aandoening zich niet alleen manifesteert tijdens geīsoleerde episoden waarin het kind niet wil praten. Er zijn andere tekenen die erop kunnen wijzen dat je kind eraan lijdt. De belangrijkste symptomen zijn onder andere:

• Angstig zijn in aanwezigheid van vreemden of mensen waar het kind niet geregeld mee omgaat.
• Vaak verlegen zijn.
• Totaal onvermogen of moeite hebben met spreken in bepaalde contexten, bijvoorbeeld bij aankomst op school, in het park en op openbare plaatsen in het algemeen. Thuis kan het kind echter aantonen dat het in staat is om met goede vrienden en familieleden te praten en om te gaan.

Om te bepalen of je kind getroffen is door deze aandoening zou je op moeten merken dat je kind langer dan een maand dit soort symptomen vertoont. Het is mogelijk om de symptomen te verwarren als ze bijvoorbeeld optreden tijdens de eerste schooldagen van het kind. Of bij het integreren in een nieuwe omgeving.

Het is normaal dat sommige kinderen verlegen zijn of als het lijkt dat ze niet willen praten in bepaalde situaties. Het is echt een probleem als dit gedrag zich herhaalt en maandenlang aanhoudt.

Hoe behandel je selectief mutisme?

De sleutel tot het helpen van onze kinderen om selectief mutisme te overwinnen is te vinden in de manier waarop we handelen tijdens deze episoden. Als we niet genoeg tact gebruiken, kunnen we onbedoeld psychologische schade aanrichten. Het is namelijk iets dat ze zelf niet onder controle kunnen houden. Om de situatie te verbeteren raden experts de volgende stappen aan:

• Breng de sociale relaties van je kind in evenwicht. Het is namelijk belangrijk dat er stabiele persoonlijke omstandigheden zijn. In dit opzicht is het handig dat familie en goede vrienden op de hoogte zijn van het probleem. Zo kunnen ze samenwerken om het probleem te overwinnen.
• Doe mee met studiegroepen, nodig vrienden uit en moedig je kind aan om tijd door te brengen met kinderen van zijn leeftijd.
• Een bepalende factor voor de oplossing is het versterken van het zelfbeeld van het kind. Vermijd overbescherming. Dit kan namelijk hun zelfvertrouwen beperken. Door ze kleine taken alleen te laten doen zullen ze leren hun eigen kunnen te vertrouwen. Bovendien zullen de taken een goed gespreksonderwerp zijn.

• Openlijk waardering uitspreken over je kind helpt hem zich ervan bewust te zijn dat iedereen zijn kwaliteiten kent en daarom gerespecteerd wordt.

Ons doel is om ons kind aan te moedigen

• Het aanpassen van het gesprek tussen ouders en kinderen is in deze gevallen van groot belang. Luister aandachtig zodat ze vertrouwen en interesse hebben om met je te praten. Soms praten onze kinderen niet met ons omdat ze veronderstellen dat we geen aandacht voor ze hebben.
• Aanmoediging wanneer ze goed communiceren is net zo belangrijk als wanneer ze niet communiceren. Vermijd kritiek wanneer je kind niet praat. Onthoud dat ons doel is ons kind aan te moedigen om te reageren en zijn stilte achter zich te laten, niet om perfectie te zoeken.
• Vergelijkingen met broers en zussen of andere kinderen zijn in dit scenario niet gunstig. Laat je kind praten wanneer hij dat wil, niet omdat hij moet doen wat anderen doen.
• Vermijd het kind te labelen als ‘verlegen’ als hij symptomen vertoond. Labels zijn net zo schadelijk als druk en onderdrukking.