5 meest voorkomende ontwikkelingsstoornissen

Loopt je kind achter met het verwerven van leeftijdsgebonden vaardigheden en mijlpalen? Misschien hebben ze een van de meest voorkomende ontwikkelingsproblemen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 03 februari, 2024

Elk kind volgt zijn eigen ritme. De tijd om de eerste woordjes te zeggen, te gaan lopen of te leren tellen verschilt van kind tot kind en het is geen goed idee om deze mijlpalen te forceren om ze eerder te bereiken dan zou moeten. Als een kind echter ver achterop raakt of deze mijlpalen niet haalt, is het de moeite waard om na te denken over de mogelijkheid dat het lijdt aan een van de meest voorkomende ontwikkelingsstoornissen.

Deze omvatten een reeks fysieke, cognitieve of sociale problemen die het kind belemmeren of het moeilijk maken om dagelijks goed te presteren. Deze aandoeningen kunnen aangeboren zijn of al in de vroege kindertijd aanwezig zijn. Ze blijven vaak het hele leven aanwezig.

Als je weet welke de meest voorkomende zijn, kun je ze vroegtijdig opsporen en je kind de nodige steun bieden.

Wat zijn ontwikkelingsstoornissen?

Zoals we al zeiden, hebben we het over een reeks fysieke, mentale of emotionele stoornissen die invloed kunnen hebben op verschillende gebieden zoals leren, motorische vaardigheden, gedrag of communicatie.

Kortom, ze vormen een beperking als het gaat om het leiden van een onafhankelijk leven, hoewel omdat het zo’n heterogene groep aandoeningen is, kan de beperking variëren van mild tot ernstig.

Op dit moment is er geen duidelijke conclusie over de onderliggende oorzaken van ontwikkelingsstoornissen. Zoals opgemerkt door de Centers for Disease Control and Prevention (Engelse link), wordt aangenomen dat er een genetische component is, maar de omgeving en de omstandigheden van groei en opvoeding leveren ook een belangrijke bijdrage.

Over het algemeen wordt geschat dat deze reeks medische aandoeningen ongeveer 17% van de kinderen en adolescenten (Engelse link) treft. Bovendien gaan ze vaak gepaard met een reeks fysieke of psychologische problemen, vooral in die gevallen waarin de persoon niet de juiste diagnose en interventie krijgt.

Hoe kunnen we ze opsporen?

Hoewel het een zorgprofessional moet zijn die de relevante beoordeling uitvoert om tot een diagnose te komen, zijn er een aantal signalen waar we thuis naar kunnen kijken om te identificeren of een kind mogelijk lijdt aan een ontwikkelingsprobleem.

Ten eerste moeten we ons richten op ontwikkelingsmijlpalen, een reeks vaardigheden en competenties die kinderen gewoonlijk verwerven op basis van hun ontwikkelingsfase. Als we een vertraging opmerken ten opzichte van andere kinderen van hun leeftijd, zou dit ons moeten waarschuwen.

De Centers for Disease Control and Prevention (Engelse link) delen een lijst met de meest relevante ontwikkelingsmijlpalen om op te letten. Hieronder vallen enkele van de volgende.

• Met 2 maanden: de baby lacht als hij wordt aangesproken, reageert op harde geluiden en houdt zijn hoofd rechtop als hij op zijn buik ligt.
• Met 4 maanden: de baby probeert je aandacht te krijgen met blikken of geluiden, kijkt geïnteresseerd naar zijn handen en houdt zijn hoofd stil als hij wordt vastgehouden.
• Met 6 maanden: kijkt graag in de spiegel, piept en kan zich liggend omrollen.
• Met 9 maanden: kijkt wanneer je hun naam roept, zoekt naar voorwerpen wanneer ze uit het zicht verdwijnen en zit zonder steun.
• Met 1 jaar: roept papa of mama, zoekt voorwerpen als ze voor hen verborgen zijn en loopt door zich aan meubels vast te houden.
• Met 18 maanden: wijst om je iets interessants te laten zien, kopieert of imiteert je bij eenvoudige taken en kan zichzelf voeden met behulp van zijn vingers.
• Rond 2 jaar: merkt wanneer anderen verdrietig of boos zijn, zegt minstens twee woorden samen en kan met een lepel eten.

Belangrijkste ontwikkelingsstoornissen bij kinderen

Onder ontwikkelingsstoornissen vinden we een veelheid aan diagnoses, variërend van motorische stoornissen tot leerproblemen en neurologische ontwikkelingsstoornissen. Enkele van de meest voorkomende zijn echter de volgende.

1. Autisme Spectrum Stoornis (ASS)

Dit is een neurologische ontwikkelingsstoornis die invloed heeft op sociale communicatie, sensorische verwerking en gedragspatronen. Kinderen met ASS kunnen moeite hebben met het begrijpen van non-verbale en figuurlijke taal, empathieproblemen, overgevoeligheid en een slechte tolerantie voor verandering.

2. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD)

ADHD wordt gekenmerkt door aandachtsproblemen, gebrek aan controle, impulsiviteit, agitatie en motorische rusteloosheid. Deze kinderen hebben moeite om geconcentreerd te blijven, aanwijzingen op te volgen of rustige activiteiten uit te voeren, naast andere uitdagingen en moeilijkheden.

3. Verstandelijke beperking

Verstandelijke beperking betekent dat de persoon een IQ heeft dat aanzienlijk lager is dan gemiddeld. In deze gevallen kunnen algemene vaardigheden sterk verminderd zijn en zijn er aanzienlijke leerstoornissen en beperkte autonomie.

Hoewel het op zichzelf kan voorkomen, maakt het ook deel uit van bredere diagnoses zoals het syndroom van Down.

4. Cerebrale parese

Cerebrale parese veroorzaakt problemen met bewegen, evenwicht en houding. Het kan stijve spieren, moeite met lopen of zitten, onhandigheid en een verminderde coördinatie veroorzaken. De meeste gevallen zijn aangeboren, maar sommige zijn ook het gevolg van een ziekte of letsel aan de hersenen.

5. Gehoorverlies

In dit geval heeft het ontwikkelingsprobleem een fysieke oorsprong die te maken heeft met een zintuiglijke beperking. Deze kinderen kunnen moeite hebben met het ontwikkelen van taal, socialiseren en leren lezen en schrijven. Dit belemmert hun schoolprestaties en veroorzaakt emotionele problemen die gepaard gaan met frustratie en isolatie.

Hoe leg je een kind uit dat het een ontwikkelingsstoornis heeft?

Zoals we al zeiden, varieert de beperking van mild tot ernstig, afhankelijk van het geval, en beïnvloedt het verschillende gebieden en vaardigheden. Deze kinderen kunnen echter aanzienlijke moeilijkheden ondervinden bij het verwerven van verschillende vaardigheden, het zelfstandig functioneren en het aangaan van gezonde relaties.

Deze beperkingen kunnen angst, depressie, somatische klachten en gedragsproblemen veroorzaken.

Daarom is het belangrijk om hen te steunen en hen te helpen begrijpen wat er aan de hand is. Van jongs af aan met hen praten over hun diagnose en uitleggen wat het inhoudt, helpt om het gevoel van tekortschieten of invalide zijn te verminderen. Dit label moet echter niet worden gepresenteerd als een conditionerende factor.

Het is daarentegen belangrijk om hun capaciteiten, mogelijkheden en vermogen om te leren te benadrukken, ook al is het op een andere manier.

Eindaanbevelingen

Hoewel ontwikkelingsstoornissen vaak een leven lang duren, maakt een goede interventie een verschil. Met de nodige ondersteuning kunnen deze kinderen veel van hun vaardigheden verbeteren, belangrijke kennis verwerven en leren om een zelfstandiger en bevredigender leven te leiden.

Hiervoor is het belangrijk om hen therapieën aan te bieden die zijn afgestemd op elk geval en aangepaste onderwijsomgevingen en dat gezinnen zich bewust zijn van en betrokken zijn bij het werk. Door hun leren te vergemakkelijken en hun talenten en interesses te bevorderen, zal hun levenskwaliteit aanzienlijk toenemen en zullen hun ontwikkelingsproblemen draaglijker worden.