Hoe meningitis op tijd op te sporen

Om tijdig hersenvliesontsteking op te sporen, is het belangrijk rekening te houden met de leeftijd, de medische voorgeschiedenis, en de tekenen of symptomen van het kind. Weet je wat die zijn?

Meningitis is een van de meest gevreesde ziekten bij kinderen, vooral vanwege de snelle klinische ontwikkeling en de mogelijkheid om restletsel achter te laten. Daarom is het van essentieel belang dat je meningitis leert opsporen door de waarschuwingssignalen tijdig te herkennen en zo snel mogelijk medische hulp in te roepen.

In dit artikel vertellen we je de basisaspecten van de ziekte en geven we je enkele aanbevelingen, zodat je weet hoe je moet handelen als je kind deze symptomen vertoont. Lees verder!

Leer meningitis op te sporen: de verschijnselen en symptomen

Zoals bij veel ziekten variëren de klinische verschijnselen van meningitis naar gelang de leeftijd van het kind.

Het is één ding voor een kind van 7 jaar om je te vertellen dat het erge hoofdpijn heeft. Maar het is een heel ander verhaal als het gaat om een extreem prikkelbare baby die niet kan uitleggen wat er met hem aan de hand is of waarom hij huilt. Daarom kan vroege opsporing van hersenvliesontsteking een enorme uitdaging zijn, zelfs voor kinderartsen.

De leeftijd van het kind is dan ook een bepalende factor bij het vermoeden van deze ziekte.

Om samen te vatten beschrijven we de typische symptomen van hersenvliesontsteking (Engelse link) in de verschillende pediatrische stadia:

• Onder de 12 jaar: Irriteerbaarheid en veelvuldig huilen, uitstulping van de fontanel (de ‘zachte plek’ op het hoofd van de zuigeling), toevallen, koorts, huidveranderingen, en braken. Deze symptomen verbeteren meestal niet met de gebruikelijke medische behandelingen.
• Ouder dan 12 jaar: Nekstijfheid en ernstige hoofdpijn zijn de meest kenmerkende symptomen van de ziekte. Ze kunnen gepaard gaan met koorts, braken, of gedragsveranderingen.

Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van meningitis bij kinderen?

Meningitis of hersenvliesontsteking is een infectie van het zenuwstelsel, dat zich bevindt ter hoogte van speciale weefsels die hersenvliezen genoemd worden. Dit zijn lagen dun, resistent weefsel die de hersenen en andere organen bedekken om ze tegen agressies van buitenaf te beschermen.

De ziektekiemen die hersenvliesontsteking veroorzaken zijn vooral bacteriën en virussen. Volgens een publicatie van de Spaanse Vereniging voor Kindergeneeskunde (Spaanse link) variëren de veroorzakende micro-organismen in frequentie naar gelang de leeftijd en de vaccinatiestatus van het kind.

Hieronder volgt een beschrijving van de bacteriën die deze infectie het vaakst veroorzaken:

• Pasgeborenen: Streptococcus agalactiae, Escherichia coli en Listeria monocytogenes.
• Zuigelingen tussen 1 en 3 maanden: Streptococcus agalactiae, Streptococcus pneumonia en Neisseria meningitidis.
• Ouder dan 3 maanden: N. meningitidis en Streptococcus pneumoniae.

Meestal komen deze bacteriën het lichaam van het kind binnen via de orofarynx (keel). Van daaruit verspreiden ze zich door het hele lichaam tot ze het centrale zenuwstelsel bereiken.

Hoe sporen artsen meningitis bij kinderen op?

Zodra een kind met mogelijke hersenvliesontsteking op de spoedeisende hulp is opgenomen, zullen kinderartsen tests bestellen om de infectie te bevestigen. Idealiter gebeurt dit voordat de behandeling begint. Het optimale tijdstip hangt echter af van de algemene toestand van het kind.

Enkele van de aanvullende onderzoeken die specialisten uitvoeren als ze meningitis vermoeden zijn de volgende:

Lumbaalpunctie om meningitis te diagnosticeren

Hierbij wordt een monster van het hersenvocht genomen. Dat is de vloeistof die onder het hersenvlies circuleert. De procedure om het te verzamelen heet lumbaalpunctie. Als de artsen het monster verkregen hebben, sturen ze het naar het laboratorium om de diagnose te bevestigen en de oorzaken te analyseren.

Compleet bloedbeeld

Dit is een heel gewoon bloedonderzoek waarbij het aantal witte bloedcellen wordt beoordeeld als een indirecte parameter van infectie.

Bloedchemie

Dit onderzoek wordt gebruikt om markers van infectie te kwantificeren, zoals procalcitonine, C-reactief proteïne (CRP) en erytrocytenbezinkingssnelheid (BSE).

Bloedkweek

De artsen zullen een bloedmonster nemen om in een speciaal medium te kweken om de groei van micro-organismen te evalueren. Het grootste nadeel van deze test is dat de resultaten enkele dagen op zich kunnen laten wachten, zodat de behandeling al begint voor deze informatie beschikbaar is.

Wat te doen als je meningitis bij kinderen vermoedt?

Als je kind plotseling een van de bovenstaande symptomen vertoont, is het belangrijk meningitis uit te sluiten. Meningitis kan optreden zelfs als het kind zijn hele leven volkomen gezond is geweest. Hoewel het soms mogelijk is de oorzaak op te sporen, is het in veel gevallen niet mogelijk de uitlokkende factor van de ziekte te achterhalen.

Als je meningitis vermoedt, ga dan zo snel mogelijk naar een pediatrische spoeddienst. Neem ook alle documenten mee als je kind een medische voorgeschiedenis heeft of onlangs onderzoeken heeft laten doen.

Als het vermoeden bevestigd wordt, is de kans groot dat de artsen besluiten je kind een paar dagen in het ziekenhuis op te nemen om een passende behandeling te geven en een nauwgezette klinische controle te verzekeren.