Waarom moet je kinderen niet overbeschermd opvoeden?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 08 juli, 2018

Alle ouders willen natuurlijk het beste voor hun kinderen en dat ze belangrijke levenswaarden aannemen. Zonder zich ervan bewust te zijn, gaan ze hun kind overbeschermd opvoeden. Waarom?

Veel ouders voeden hun kinderen te beschermend op om te zorgen dat ze nooit lijden. Ze geven hun kinderen alles wat binnen hun bereik is om ze tevreden te houden.

Overbeschermd opvoeden is echter verkeerd. De belangrijkste reden is dat het kinderen geen kans geeft om zich te ontwikkelen of om te leren om dingen zelf te doen, of hun eigen problemen op te lossen.

Alle ouders zijn soms te overbeschermend en tot op zekere hoogte is dit wel normaal. Wij doen dit instinctief om te zorgen dat onze kinderen niet lijden.

Maar als het regelmatig gebeurt in de opvoeding van onze kinderen, kan het uiteindelijk schadelijk zijn voor ze.

Helaas komt overbeschermd opvoeden van kinderen tegenwoordig veel voor. Het komt ook vaker voor dat ouders hun bijna volwassen kinderen vergezellen naar school. Of dat tieners zich bij de geringste problemen tot hun ouders wenden.

Wat is overbescherming precies?

Er zijn verschillende soorten gedrag die vallen onder dat van een overbeschermende ouder, zoals:

• Kinderen niet zelf laten eten om rommel te voorkomen. Het gevolg is dat bij de leeftijd van 2 tot 3 jaar veel kinderen nog steeds niet zelf een vork of een lepel kunnen gebruiken.
• Kinderen aankleden. Het excuus dat dit feit vergezeld is dat ‘we sneller klaar kunnen zijn’. Het gevaar is dat dit een gewoonte wordt.
• Ze helpen met hun persoonlijke hygiëne zonder ze het zelf te laten proberen. Bijvoorbeeld handen wassen, tanden poetsen, enz.
• Ze constant helpen herinneren wat ze moeten doen en beslissingen voor ze maken die ze best zelf kunnen maken. Tussen de leeftijd van 4 en 5 kunnen kinderen beginnen met keuzes te maken over eten, kleding, enz.
• Oplettend zijn en bij iedere discussie die het kind heeft met een vriendje tussenbeide komen. Deze ouders zijn altijd voor hun eigen kind, zelfs zonder te weten wat er gebeurd is of wie de boosdoener is.
• Speelgoed van het kind opruimen zodat hij niet te moe wordt.
• Een agenda opstellen voor het kind. Met andere woorden, besluiten wat hij moet doen en wanneer.
• Zijn schooltas klaarmaken.
• Hem meerdere keren per dag bellen om hem en in de gaten te houden.
• Hem altijd begeleiden, ook als hij al beschouwd wordt als een ‘volwassene’. Bijvoorbeeld als hij een examen heeft of zelfs een sollicitatiegesprek.

Overbeschermd opvoeden: hoe kun je het voorkomen?

De belangrijkste reden waarom ouders zich overbeschermend gedragen is omdat ze niet begrijpen wat de voordelen zijn van een kind dingen laten doen zonder hulp. Als je kind om hulp vraagt, is het belangrijk om suggesties te geven die hem helpen om het probleem met zijn eigen middelen op te lossen.

Het is logisch dat een kind fouten zal maken. Het is echter niet nodig om te voorkomen dat hij ze maakt. Het heeft de voorkeur om hem te helpen om te zien dat hij dingen beetje bij beetje kan bereiken.

Natuurlijk kost dat op deze leeftijd tijd, maar je moet onthouden dat je het kind helpt met ontwikkelen en een reeks richtlijnen eigen te maken.

Het is ook goed om aan het kind uit te leggen wat de reden is voor bepaalde dingen, zodat hij alleen kan handelen, ook als er geen volwassene bij hem is om uit te leggen hoe het moet. We kunnen beginnen met simpele dingen, zoals de tafel dekken, opruimen, deelnemen aan gemakkelijke huishoudelijke taken, voor hun eigen persoonlijke hygiëne zorgen, enz.

Als je kind verlegen is, kun je proberen om vaker ergens naar toe te gaan om meer vrienden te krijgen, of om te helpen gevoelens te delen met leeftijdsgenoten, enz… maar maak er nooit een verplichting van. Anders zal het nog erger worden, want kinderen kunnen uiteindelijk een eenzame en wantrouwige persoonlijkheid ontwikkelen.

In situaties die misschien moeilijk zijn moeten we onze kinderen helpen om hun eigen beste partner te worden, in plaats van dergelijke situaties uit de weg te gaan.

Waar ligt de grens: verwennen of beschermen?

Zoals we al eerder zeiden, mogen we zorgen en aandacht geven niet verwarren met overbescherming. Het wordt tijd om een paar criteria vast te stellen.

De meeste ouders proberen om hun kinderen te helpen ontwikkelen door ze normen en waarden te leren die hen zal helpen groeien als persoon.

Wat een kind nodig heeft op een jonge leeftijd is dat hun familiesfeer zo veel mogelijk lijkt op wat ze in de ‘echte’ wereld zullen beleven als ze ergens naartoe gaan. Dat betekent dat ze beetje bij beetje moeten leren om onafhankelijk te zijn, conclusies te trekken en te weten wat ze ieder moment moeten doen, maar zonder vastgestelde regels.

Dus moet je praten met je kind, proberen hen te begrijpen, naar hun problemen  en hun twijfels en klachten luisteren. Je moet samen oplossingen zoeken, praten in plaats van schreeuwen, en zorgvuldig uitleggen waarom iets verkeerd is... Dit is niet overbeschermd opvoeden, maar je kinderen leren om onafhankelijk te zijn.