De ABA methode voor autisme

De ABA methode is een interventieprogramma dat de vaardigheden, autonomie en ontwikkeling van kinderen met autisme kan verbeteren. We vertellen je waar het uit bestaat.
De ABA methode voor autisme
Elena Sanz Martín

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz Martín.

Laatste update: 22 december, 2022

Autisme spectrum stoornissen (ASS) hebben een grote invloed op de gezinsdynamiek. Ouders van kinderen met deze aandoening zijn namelijk vaak verward en gedesoriënteerd, vooral in de eerste jaren van het leven van hun kinderen. Ze beschikken niet altijd over voldoende en duidelijke informatie en kunnen zelfs geconfronteerd worden met een bombardement van technieken, methoden en behandelingen waaruit ze kunnen kiezen. De ABA methode bijvoorbeeld heeft wetenschappelijke steun en heeft goede resultaten gegeven bij autisme, hoewel ze ook haar tegenstanders heeft. Daarom willen we je er alles over vertellen, zodat je je eigen conclusies kunt trekken.

Vermeldenswaard is dat het een intensief programma is met een therapeutische belasting van 20 tot 40 uur per week. Dit impliceert een kostprijs die het voor veel mensen ontoegankelijk maakt. Toch kun je de methoden en procedures ervan gebruiken zonder noodzakelijkerwijs de volledige interventie uit te voeren.

Bij voorkeur wordt de ABA methode toegepast bij jonge kinderen, omdat betere resultaten verkregen kunnen worden als er op jonge leeftijd mee begonnen wordt. Als je meer wilt weten, lees dan verder!

Wat is de ABA methode?

De ABA methode is een therapeutisch interventieprogramma voor bepaalde neuro-ontwikkelingsstoornissen en gedragsstoornissen, en ook voor verstandelijke beperkingen. Het acroniem ervan staat voor Applied Behavior Analysis, oftewel Toegepaste Gedragsanalyse.

Het is gebaseerd op procedures die gericht zijn op het veranderen van gedrag, dat heel gevarieerd kan zijn. Het doel is het gedrag van het kind te observeren, te beschrijven en te voorspellen om niet-functionele aspecten te vervangen door meer adaptieve.

Op deze manier pakt men storende gedragingen en leerproblemen aan. Er worden zelfs nieuwe vaardigheden aangeleerd om de ontwikkeling en autonomie van kinderen met autisme te bevorderen.

De ABA methode voor autisme
Lessen die gegeven worden in een rustig klimaat van empathie hebben betere effecten dan die welke opgelegd worden door angst of vermijding. Daarom is positieve bekrachtiging een van de sleutels tot het modelleren van het gedrag van kinderen met ASS.

De ABA methode vertoont echter enkele kenmerkende en bijzondere eigenschappen:

  • Het is een persoonlijke en geïndividualiseerde behandeling, die zich richt op de specifieke behoeften van elk kind.
  • Ze is vooral gebaseerd op herhaling en het gebruik van positiesve bekrachtiging.
  • Men biedt ondersteuning tijdens de interventie aan en trekt men geleidelijk terug.
  • Dagelijks houdt men een verslag van de vorderingen van het kind bij, wat erg nuttig is voor ouders, leerkrachten en therapeuten.
  • Het is een zeer gestructureerd programma waarin men kleine haalbare doelen voor het kind vaststelt, die geleidelijk in moeilijkheidsgraad toenemen.
  • Het tracht het kind alle nodige hulp te bieden om te slagen in de te ontwikkelen taak of vaardigheid. Daardoor vermijd men frustratie en verhoogt de motivatie, terwijl men ook de persoonlijke veiligheid vergroot.

Waaraan werkt deze methode bij autisme?

De ABA methode maakt gebruik van verschillende technieken, hulpmiddelen en procedures die een stevige wetenschappelijke ondersteuning hebben. Daarom past men het toe op verschillende gebieden van het dagelijkse leven van het kind en probeert men een allesomvattende behandeling te bieden die alle gebruikelijke omgevingen omvat. Het is gebruikelijk thuis te beginnen. Maar al gauw worden de geleerde vaardigheden naar andere contexten veralgemeend.

Tot de belangrijkste toepassingsgebieden behoren de volgende:

  • Cognitieve vaardigheden: Die functies die de relatie met de omgeving en het leren mogelijk maken, zoals aandacht, geheugen, of abstract denken.
  • Academische vaardigheden: Gerelateerd aan het vermogen om te leren en te slagen op school. Ze variëren van tijdsplanning tot studievaardigheden.
  • Sociale vaardigheden: Helpen het kind om met anderen om te gaan en te communiceren, zowel verbaal als non-verbaal (b.v. werken aan oogcontact).
  • Fijne en grove psychomotorische vaardigheden.
  • Zelfzorg: Leert o.a. routines voor persoonlijke hygiëne of eetgewoonten.
  • Huishoudelijke taken: Autonomie en samenwerking bij huishoudelijke taken, zoals vegen, de tafel dekken, of het bed opmaken, worden bevorderd.
  • Impulsbeheersing: Men observeert het verband tussen prikkels en reacties om gedrag te beheersen.
Een moeder houdt haar kind vast
Gewoonten en routines helpen kinderen met ASS en hun gezinnen hun kwaliteit van leven en zelfredzaamheid te verbeteren. Maar in hoeverre houdt men met deze methoden rekening houden met neurodiversiteit?

De ABA methode en haar tegenstanders

Hoewel dit programma effectief is gebleken (Engelse link) en veel gezinnen getuigen van de positieve resultaten, tonen steeds meer patiënten en professionals hun terughoudendheid erover. Allereerst bekritiseert men de methode vanwege de overdreven herhaling en de achteruitgang die ze bij kinderen kan veroorzaken.

Men beschouwt deze methode ook als niet erg respectvol voor de eigen essentie van de patiënt. Omdat het doel is gedrag te veranderen, kan het zijn dat men de werkelijke bron van het probleem niet aanpakt. Bijvoorbeeld, als het storende gedrag van het kind te wijten is aan zijn of haar hooggevoeligheid, heeft het geen zin het gedragsniveau aan te pakken als het zintuiglijke aspect niet wordt aangepakt.

Het lijkt de bedoeling deze kinderen zich op een neurotypische manier te laten gedragen, in plaats van hun neurodiversiteit te respecteren. Kortom, dit is een van de beschikbare therapeutische alternatieven voor autisme die goede resultaten blijken te bieden, maar het is misschien niet voor alle gezinnen de meest geschikte optie. Laat je goed informeren en zoek naar de meest geschikte aanpak voor je kind.


Alle aangehaalde bronnen zijn grondig gecontroleerd door ons team om hun kwaliteit, betrouwbaarheid, actualiteit en geldigheid te waarborgen. De bibliografie van dit artikel werd beschouwd als betrouwbaar en wetenschappelijk nauwkeurig.


  • Mulas, F., Ros-Cervera, G., Millá, M. G., Etchepareborda, M. C., Abad, L., & Téllez de Meneses, M. (2010). Modelos de intervención en niños con autismo. Rev Neurol50(3), 77-84.
  • Peters-Scheffer, N., Didden, R., Korzilius, H., & Sturmey, P. (2011). A meta-analytic study on the effectiveness of comprehensive ABA-based early intervention programs for children with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders5(1), 60-69.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.